του Μανώλη Εγγλέζου-Δεληγιαννάκη
metotoufekikaitilyra.wordpress.com
Η πρόσληψη των γεγονότων και οι γεωπολιτικές αναλύσεις της περιόδου, μας δίδουν την ευκαιρία να αναλογιστούμε σε μια σειρά ζητήματα που, στο διάλογο που διεξάγεται, θεωρούνται από κάποιες πλευρές αυτονόητα και από άλλες όχι.
Μια πρώτη προσέγγιση που ακούγεται διαχρονικά είναι η περικύκλωση της Ρωσίας από τη Δύση και το θιγόμενο ζωτικό της συμφέρον, που εξελίσσεται σε δικαίωμα να αντιδράσει. Κι ως εδώ καλά, κάθε κράτος λειτουργεί με βάση τα συμφέροντά του. Όμως, η άποψη αυτή, λειτουργεί σαν να είναι έρημος η Ουκρανία και οι λοιπές χώρες που γειτνιάζουν με τη Ρωσία, σα να μην έχουν αυτές δικά τους συμφέρονται και δικαιώματα.
Αποδέχεται δηλαδή ότι επειδή η Ρωσία είναι μεγάλη χώρα, πρέπει τα όμορά της κράτη να προσαρμόσουν τη στάση τους στα συμφέροντά της κι όχι στα δικά τους. Να καταστούν αυτοβούλως δηλαδή μειωμένης κυριαρχίας. Κι αυτό, όχι για κάποιο σκοπό δικαίου, αλλά γιατί είναι υποδεέστερα της Ρωσίας. Εδώ έχομε ένα κενό αρχών λοιπόν, και μια επιβολή του δικαίου του ισχυρού, την οποία τις περισσότερες φορές ασυναίσθητα αποδέχεται η άποψη αυτή που ευρέως ακούμε γύρω μας, λαμβάνοντας υπ΄ όψη και το βεβαρυμμένο ιστορικό επεμβάσεων της Δύσης. Μπαίνει όμως έτσι σε μια λογική συμψηφισμού, η οποία τελικά νομιμοποιεί τον ιμπεριαλισμό του άλλου μέρους λόγω της στάσης του πρώτου. Πέραν του θέματος αρχών, οι παραλληλισμοί με τα Ελληνοτουρκικά είναι προφανείς.
Κάποτε, υπό άλλες περιστάσεις, ειπώθηκε πως η Ελλάδα είναι μια μικρή χώρα για να διαπράξει μια μεγάλη ατιμία. Και η αλήθεια είναι ότι μια χώρα που δεν έχει αναθεωρητικές βλέψεις, έχει την πολυτέλεια, ή καλύτερα την υποχρέωση, να λειτουργεί βάσει αρχών. Κι όταν λειτουργεί έτσι, δε μπορεί να αλλάζει στάση ανάλογα με το ποιος βρίσκεται απέναντί της. Οι αρχές είτε εφαρμόζονται είτε απεμπολούνται.
Κάποιοι από εμάς θυμούνται, στις έντονα πολιτικοποιημένες ημέρες της μεταπολίτευσης, ότι κάποιοι κατάγγελναν προνομιακά τις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις των ΗΠΑ ενώ άλλοι και αυτές της Σοβιετικής Ένωσης. Κάποιοι μιλούσαν για αντιδραστικές κινήσεις στην Πολωνία της Αλληλεγγύης και επιδοκίμαζαν την καταστολή της από το Γιαρουζέλσκι, την στιγμή που καταδίκαζαν την επέμβαση των ΗΠΑ στη Γρενάδα. Και τότε οι προσεγγίσεις δεν ήταν αρχών αλλά προτιμήσεων. Κι αν πρέπει να θεωρούμε εθνικό ό,τι είναι αληθινό, τότε θα πρέπει να εφαρμόζομε αρχές σε κάθε έκφραση της ύπαρξής μας ως λαού.
Ναι, η Ρωσία περικυκλώνεται από το ΝΑΤΟ. Πώς όμως; Μήπως οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τις πρώην ανατολικές χώρες ως πιόνια στη γεωπολιτική σκακιέρα και τις εντάσσουν στη συμμαχία τους δίχως αυτές να το επιθυμούν; Οι Βαλτικές χώρες, η Πολωνία και οι υπόλοιπες χώρες του πάλαι ποτέ ανατολικού μπλοκ έχουν συγκεκριμένη εμπειρία που υπαγορεύει τις ενέργειές τους. Κι αυτή είναι η καταπίεση από τη Ρωσία. Η Φινλανδία δημιούργησε γεωπολιτικό όρο όταν η Σοβιετική Ένωση την υποχρέωσε σε μειωμένη κυριαρχία, κι αυτόν επικαλούνται σήμερα κι εδώ παπαγαλάκια της υποταγής στην Τουρκία όπως ο Μαραντζίδης κι ο Βαρουφάκης.
Έχει λοιπόν δικαίωμα αυτοδιάθεσης μια χώρα; Ή αυτό πρέπει να εξαρτάται από το ποιος είναι ο γείτονάς της; Κι αν αυτό πρέπει να ισχύει για την Ουκρανία, γιατί να μην ισχύει και για την Ελλάδα και την Κύπρο; Αν έχει, μπορεί να το ασκεί λοιπόν κι ας είναι λάθος, κι ας μη συμφέρει το γείτονά της. Ποια λογική υπαγορεύει τη λήψη υπ’ όψη από την Ουκρανία των ζωτικών συμφερόντων της Ρωσίας κι όχι και το αντίστροφο;
Ο μύθος της ομόδοξης Ρωσίας, που ακούμε κατά κόρον, έχει εγκαταλειφθεί πρώτα απ’ όλα από την ίδια υπέρ του Ευρασιατικού σχεδιασμού της: Οι Αρμένιοι του Αρτσάχ το βίωσαν στο πετσί τους σε έναν πόλεμο που δε συγκέντρωσε τα φώτα που συγκεντρώνει αυτός της Ουκρανίας. Αλλά και τώρα, οι Τσετσένοι σύμμαχοι του Πούτιν, αυτοί οι ανδρείοι που πριν μερικά χρόνια αιματοκύλισαν ένα νηπιαγωγείο και βίασαν τα νήπια, τώρα αποτελούν δύναμη κρούσης της εισβολής (και εξοντώνονται από τον αντιστεκόμενο Ουκρανικό λαό) και ο ηγέτης τους καλεί το Ζελένσκι να ζητήσει συγνώμη από τον Πούτιν.
Η πολιτική ορθότητα δε θα μπορούσε να λείπει από την εξίσωση: Ναζί οι Ουκρανοί συλλήβδην, οπότε καλά κάνει ο Πούτιν και εισβάλλει. Κι ας βρίσκονται οι πολιτικοί του αντίπαλοι στη φυλακή ή στο χώμα. Χρειάζεται άραγε εδώ κάποιο αντεπιχείρημα που θα δείχνει πως Ναζί μειοψηφίες υπάρχουν και στη Ρωσία και στην Ουκρανία και παντού, και πως δε χαρακτηρίζουν ούτε τον ένα ούτε τον άλλο λαό; Χρειάζεται να θυμίσομε τους αντίστοιχους χαρακτηρισμούς του ΝΑΤΟ κατά των Σέρβων και τη σχέση της Χρυσής Αυγής με το Ντούγκιν, τον αρχιτέκτονα της σημερινής ρωσικής πολιτικής;
Οι Ουκρανοί αντιστέκονται και εισπράττουν θαυμασμό και αλληλεγγύη. Με τη στάση τους γίνονται καταλύτες για τη δημιουργία αντισυσπειρώσεων και πρωτοβουλιών που δε θα φανταζόμασταν στην Ευρώπη. Το είχαμε ξαναδεί αυτό, σε μικρότερη κλίμακα, στην υβριδική εισβολή της Τουρκίας στον Έβρο, με εμάς στην πρώτη γραμμή και την Ευρώπη δίπλα μας. Ζούμε στιγμές συνειδητοποίησης καταστάσεων από κοινωνίες που παρήκμαζαν παραδομένες στον καταναλωτισμό, στιγμές που πρέπει όμως να γίνουν παγιωμένες καταστάσεις. Μέσα από τον πόλεμο αυτό, εμφανίζεται πια η προοπτική της γενικευμένης αλλαγής πολιτικής, που αφορά και τα Ελληνοτουρκικά. Στην Ουκρανία κρίνεται και η Ανατολική Μεσόγειος…
