Κατάγομαι από ένα ημιορεινό χωριό, τον Άγιο Ιωάννη της Επαρχίας Αμαρίου του Νομού Ρεθέμνους, που αγναντεύει από πολύ κοντά τον Ψηλορείτη. Μικιό κοπελιδάκι, άκουγα τους γεροντότερους να τραγουδούνε ριζίτικα τραγούδια, αγκαλιαστοί, αυτά τα υπέροχα παραδοσιακά μας τραγούδια, ανάλογα με την περίσταση, σε βαφτίσια, γάμους, διάφορες παρέες και γενικά σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις.
Τόσο στο χωριό μου, όσο και σε όλα τα γυροχώριουλα υπήρχανε τραγουδιστάδες ριζίτικων τραγουδιών, στα περισσότερα δε υπάρχουνε και σήμερο. Είναι γεγονός ότι, μου άρεσε ιδιαίτερα αυτό το είδος του δημοτικού μας τραγουδιού, γι αυτό ήθελα πάντα να είμαι κοντά στους τραγουδιστάδες αυτούς και έτσι μπήκε βαθειά μέσα στην ψυχή μου. Έχω πολλά ακούσματα των γεροντότερων, όπως εκείνοι τα τραγουδούσανε και αυτά ακριβώς διατηρώ μέχρι σήμερο.
Ας μου επιτραπεί να εκφράζομαι, σύμφωνα με τα ακούσματα που έχω στα Αμαριώτικα χωριά μας.
Είναι γεγονός ότι, υπάρχουνε ορισμένες διαφορές κυρίως ως προς τη μελωδία κάποιων τραγουδιών, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι, πρέπει να απορρίπτομε αυτές τις διαφορετικότητες, γιατί μόνο προστριβές δημιουργούνε μεταξύ μας Εκτιμώ λοιπόν ότι, πρέπει να σεβόμαστε όλες τις απόψεις και τις ιδιαιτερότητες και να μη βγάζομε τα μάθια μας μεταξύ μας. Η ιδιαίτερη αγάπη μου για την Κρητική Λαϊκή Ποίηση και ξεχωριστά για το ριζίτικο τραγούδι, με ώθησε ώστε, όσα τραγούδια κατά το παρελθόν καταγραφήκανε στη μνήμη μου, αλλά και σε πρόχειρες σημειώσεις μου, με αφηγητή και τραγουδιστή κυρίως τον αείμνηστο πατέρα μου, Μανώλη Φωτάκη («χαρκιά»), καθώς και άλλους πολλούς Αϊγιαννιώτες ριζίτες τραγουδιστές, να τα αποτυπώσω σε χαρτί και να τα τραγουδώ. Αυτή η αγάπη μα και η αύρα του Ψηλορείτη, με ενέπνευσε να γράψω, όπως πολλοί άλλοι εκλεκτοί στιχουργοί και δικούς μου στίχους νέων τραγουδιών, τα οποία πιστεύω πως, έχουνε όλα τα στοιχεία της φυσιογνωμίας των παλιών ριζίτικων τραγουδιών.
Πολλά ριζίτικα τραγούδια έχουνε γραφτεί, σε σχέση με τον Ψηλορείτη και ας το αμφισβητούνε κάποιοι, θα έλεγα εμπαθείς, όπως: Η Ξεστεριά του Ψηλορείτη (παραλλαγή), της πραγματικής αντίστασης και όχι της εκδίκησης. Επίσης: Τρία βουνά μαλώνουνε, Στου Ψηλορείτη την κορφή, Στου Ψηλορείτη τσι κορφές, κ.ά. Ο Ψηλορείτης, είτε το θέλομε είτε δεν το θέλομε, αποτελεί σημείο αναφοράς για την Κρήτη. Εκφράζει την αντρειωσύνη, τη λεβεδιά, την παλικαριά, το ριζίτικο και τη μαντινάδα. Ο Ψηλορείτης είναι το σύμβολο της Κρήτης.
Με αυτά τα δεδομένα, η φοιτήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου, της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών, του Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας Παναγιώτα Κοντού, επέλεξε τον Ψηλορείτη και τους Αϊγιαννιώτες ριζίτες, για να κάνει την Πτυχιακή εργασία της. Για το σκοπό αυτό, τον Αύγουστο μήνα του 2008 ήρθε στον Άϊ Γιάννη, γνωρίζοντας ότι έχει ριζίτες τραγουδιστάδες. Βγήκαμε μαζί στις πλαγιές του Ψηλορείτη και κατασταλάξαμε στη θέση «Καταφύγιο», όπου αφηγηθήκαμε τα βιώματα και τις γνώσεις μας γύρω από το ριζίτικο τραγούδι, τραγουδήσαμε και όλο αυτό το υλικό αποτέλεσε τη μαγιά της επιστημονικής της εργασίας, η οποία καταγράφηκε στο βίντεο αυτό και πιστεύω πως έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.
Για το ριζίτικο τραγούδι μιλήσανε ο Σταύρος Φωτάκης, ο Παντελής Παραδεισανός και ο Κωστής Παραδεισανός. Δεν θα αναφερθώ σε λεπτομέρειες της επιστημονικής εργασίας της φοιτήτριας Παναγιώτας Κοντού, στα εγκωμιαστικά της σχόλια για το χωριό μας και για ό, τι μπορέσαμε να της προσφέρομε. Θεωρώ όμως χρέος μου να την ευχαριστήσω προσωπικά, αλλά και εκ μέρους όλων των προαναφερθέντων Αϊγιαννιωτών, για τα καλά της λόγια. Την ευχαριστούμε θερμά για την επιλογή του τόπου μας, η οποία περιποιεί ιδιαίτερη τιμή για το χωριό μας.
Τη φιλοξενία και τη γνώση που της προσφέραμε, θεωρούμε δεδομένη και υποχρέωσή μας. Χαιρόμαστε που συμβάλλαμε στο «άριστα» που απέσπασε η πτυχιακή της αυτή εργασία και της ευχόμαστε, να αριστεύει πάντα στη ζωή της.
Σταύρος Φωτάκης
