Mε ιδιαίτερη επιτυχία ολοκληρώθηκε ο κύκλος των εκδηλώσεων του φεστιβάλ προώθησης τοπικών προϊόντων που οργάνωσαν στο Μυλοπόταμο η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης και ο Πολιτιστικός Οργανισμός «Το Σπίτι των Κουρήτων».
Οι εκδηλώσεις είχαν ως τίτλο «Από τον Ψηλορείτη στα Ταλέα, Καρποί της γης-Ανθρώπων δρώμενα» και πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος Διακρατικής Συνεργασίας Ελλάδα- Κύπρου 2007-2013 «Θάλασσες Πολιτισμού».
Περιελάμβαναν γαστρονομικά εργαστήρια, επιστημονικό Συμπόσιο και Πολιτιστικές Διαδρομές στην περιοχή του Μυλοποτάμου, αναδεικνύοντας τρία σημαντικά τοπικά προϊόντα:
α. Το κίτρο, αντιπροσωπευτικό προϊόν των καλλιεργούμενων εσπεριδοειδών της περιοχής.
β. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα της κτηνοτροφικής παράδοσης της ορεινής υπαίθρου.
γ. Την τσικουδιά με το έθιμο των παραδοσιακών ρακοκάζανων.
Για τις εκδηλώσεις συνεργάστηκαν οι πολιτιστικοί σύλλογοι Ελεύθερνας, Γαράζου και Απανταχού Λειβαδιωτών υπό την αιγίδα του Δήμου Μυλοποτάμου και τη βοήθεια τοπικών φορέων και ιδιωτών.
Συμμετείχε δε, πολυπληθής αποστολή Κυπρίων εταίρων του προγράμματος, από την Κοινότητα Πεδουλά, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου και ένα καλλιτεχνικό συγκρότημα παραδοσιακών χορών της μεγαλονήσου.
Στην Ελεύθερνα
Πρώτος σταθμός των εκδηλώσεων ήταν η Ελεύθερνα την Παρασκευή 19 Οκτωβρίου 2012, όπου οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν την παραδοσιακή διαδικασία παραγωγής της τσικουδιάς. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ελεύθερνας παρουσίασε όλα τα στάδια της διαδικασίας σε παραδοσιακό ρακοκάζανο και βέβαια όλο το «γαστριμαργικό τελετουργικό» που γνωρίζουμε με τις οφτές πατάτες, τους διάφορους μεζέδες στα κάρβουνα και την συνοδεία τους με ζεστή τσικουδιά! Η φιλοξενία του Συλλόγου ήταν πραγματικά εξαιρετική με στρωμένη τάβλα, πλούσια εδέσματα της κρητικής διατροφής και βέβαια ριζίτικα, λύρα και χορούς του νησιού μας. Από την πλευρά του το Κυπριακό Καλλιτεχνικό Συγκρότημα παρουσίασε πρόγραμμα με παραδοσιακούς χορούς.
Στο Γαράζο
Την επόμενη ημέρα το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στο Γαράζο και στο παραδοσιακό προϊόν κίτρο, το οποίο απειλείται με εξαφάνιση. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων πραγματοποιήθηκε η επιστημονική ημερίδα με θέμα «Τα μήλα των εσπερίδων» και μια σειρά σημαντικών ανακοινώσεων προκάλεσαν έντονο ενδιαφέρον στο κοινό.
Ειδικότερα η αρχιτέκτων και ιστορικός Περιβάλλοντος κυρία Βιβιάννα Μεταλληνού μίλησε με θέμα «Πολιτιστικές Δομές στην Περιφέρεια: Ο δρόμος για μια ξεχωριστή ανάπτυξη» και η Δρ. Αρχαιολογίας κυρία Βασιλική Λίπα, ανέπτυξε την εισήγησή της «Η επιβιωτική οικονομία των αγροτικών κοινοτήτων της Κρήτης την Εποχή του Χαλκού μέσα από τις εγκαταστάσεις της υπαίθρου». Ακολούθησε η ομιλία της φιλολόγου- Δραματουργού κυρίας Αναστασίας Φρυγανάκη, «Οι διατροφικές πρακτικές ως εργαλείο επαφής με τη φύση και τον πολιτισμό-Μινωιτών Γεύσεις» και στη συνέχεια το λόγο πήρε ο Δρ. Ερευνητής στα Εσπεριδοειδή, π. Διευθυντής Ινστιτούτου Υποτροπικών Φυτών και Ελιάς Χανίων κ. Ευτύχιος Πρωτοπαπαδάκης, με θέμα «Ο Ιστορικός και Εθνοβοτανικός Ρόλος της Καλλιέργειας της κιτριάς στην Κρήτη και άλλες περιοχές της Μεσογείου».
Η ημερίδα συνεχίστηκε με την εισήγηση του δημοσιογράφου και προέδρου του Δ.Σ. Μυλοποτάμου κ. Μανούσου Κλάδου, που παρουσίασε την μελέτη-πρότασή του για το μέλλον του κίτρου σε μια ομιλία με θέμα «Το κίτρο και τα προϊόντα του ως μοχλός οικονομικής, πολιτιστικής και τουριστικής ανάπτυξης στο Μυλοπόταμο» και η ημερίδα συνεχίστηκε με τον γεωπόνο της Ε.Α.Σ. Ρεθύμνου κ. Ζαχαρία Τσιριντάνη, ο οποίος ανέπτυξε τα θέματα της σύγχρονης καλλιέργειας της κιτριάς. Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με τον εκπρόσωπο της Λέσχης Αρχιμαγείρων Κρήτης κ. Μιχάλη Παναγιωτάκη, ο οποίος μίλησε με θέμα «Το κίτρο στην Κρητική Διατροφή», παρουσιάζοντας όλο το φάσμα των γαστρονομικών δυνατοτήτων του προϊόντος.
Στη συνέχεια η Λέσχη Αρχιμαγείρων Κρήτης και η Ομάδα Γαστρονομίας του Πολιτιστικού Συλλόγου Γαράζου παρουσίασαν γαστρονομικό εργαστήρι με φαγητά, ποτά και γλυκά με βάση το κίτρο και ακολούθησε επίσκεψη σε κιτροκαλλιέργειες, περιήγηση στον παραδοσιακό οικισμό του Γαράζου και ξενάγηση στα μουσεία κεραμικής τέχνης, λαογραφικής παράδοσης ελιάς και λαδιού που υπάρχουν στο χωριό.
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με παρουσίαση Κυπριακών χορών και τραγουδιών, ενώ ο αποχαιρετισμός έγινε με γλυκά και εδέσματα που κέρασαν οι νοικοκυρές του χωριού.
Στις εκδηλώσεις παρευρέθηκαν ο Επίσκοπος Μεσαορίας Κύπρου κ. Γρηγόριος, ο Δήμαρχος Μυλοποτάμου κ. Δημήτρης Κόκκινος, ο Γενικός Αρχιερατικός Επίτροπος της Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου π. Νικόλαος Νικηφόρος ως εκπρόσωπος του Μητροπολίτη κ. Ευγενίου, ο εκπρόσωπος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης κ. Στραταριδάκης, Αντιδήμαρχοι, Δημοτικοί Σύμβουλοι, ο Κοινοτάρχης του Πεδουλά Κύπρου και εκπρόσωποι φορέων και συλλόγων.
Στο Λιβαδιώτικο Αόρι
Την Κυριακή 21 Οκτωβρίου οι εκδηλώσεις μεταφέρθηκαν στα Λιβαδιώτικα βουνά στους πρόποδες του Ψηλορείτη με οικοδεσπότες τα μέλη του Συλλόγου Απανταχού Λιβαδιωτών. Στα μιτάτα του Ψηλορείτη στήθηκαν τα καζάνια για την γαλακτοκόμιση των παραδοσιακών τυριών, στις σούβλες στήθηκαν παραδοσιακά οφτά κρέατα, ενώ βραστό και πιλάφι συμπλήρωσαν το γαστρονομικό εργαστήρι.
Ήταν μια ιδιαίτερα επιτυχημένη εκδήλωση με θέμα «Οι δρόμοι των βοσκών του Ψηλορείτη», όπου παρουσιάστηκε όλο το φάσμα των παραδοσιακών δραστηριοτήτων των τοπικών κτηνοτρόφων.
Παράλληλα πραγματοποιήθηκε επιμνημόσυνη δέηση στο μνημείο εκτελεσθέντων Μυλοποταμιτών στον Γουρνόλακο, παρουσιάστηκαν οι παραδοσιακοί χοροί και τα τραγούδια της Κρήτης από τους καλλιτέχνες του Λαογραφικού Ομίλου «Λάζαρος και Μανώλης Χνάρης» και ξενάγηση στα Λιβάδια, όπου οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα ήρθαν σε επαφή με τους φιλόξενους κατοίκους.
Πολιτιστικές διαδρομές
Η συνέχεια των εκδηλώσεων περιελάμβανε σειρά από πολιτιστικές διαδρομές. Τη Δευτέρα 22 Οκτωβρίου 2012, υλοποιήθηκε η πολιτιστική διαδρομή «Ο τόπος και η ιστορία του». Πραγματοποιήθηκε η αισθητική διαδρομή Τζανακιανά -Μαργαρίτες-Διεθνές Κέντρο Κεραμικής, γνωριμία με τα ενδημικά φυτά και βότανα, επίσκεψη σε παραδοσιακά αγγειοπλαστεία, ξενάγηση στο μοναστήρι Σωτήρος Χριστού του 15ου αιώνα, ακολούθως στην Ελεύθερνα και τέλος στην Ιερά Μονή Αρκαδίου.
Την επόμενη ημέρα πραγματοποιήθηκε ο «Δρόμος του Νερού». Οι συμμετέχοντες είχαν την ευκαιρία θεματικού γεύματος στο φαράγγι της Πατσού, σύντομης πεζοπορικής διαδρομής στο φαράγγι και επίσκεψη στο λατρευτικό σπήλαιο του Κραναίου Ερμή και στο Φράγμα των Ποταμών.
Τις επόμενες δύο ημέρες του προγράμματος πραγματοποιήθηκαν εκδρομές και ξεναγήσεις στα ιστορικά μνημεία, τους αρχαιολογικούς τόπους και στις ιδιαίτερες περιοχές του Ρεθύμνου, των Χανίων και του Ηρακλείου.
