Στο κατώφλι του 21ου αιώνα, τιμώντας το λυτρωτικό ρόλο της Τέχνης, προτείνουμε ένα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Θεραπεία μέσω των Εικαστικών Τεχνών (Art Therapy) επιπέδου “Masterclass”.
Η πρωτοβουλία ανήκει στο Δημιουργικό Πολιτιστικό Εργαστήρι «Παιχνιδοκαμώματα» της Μάγδας Παπαδοπετράκη – Ράπτη η οποία σε συνεργασία με την Ι. Κιλίμη, ζωγράφο – Art Therapist, θα παρουσιάσει για πρώτη φορά στο Ρέθυμνο ένα πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε Ψυχολόγους, Ψυχιάτρους, Εκπαιδευτικούς, Νηπιαγωγούς, Επαγγελματίες στην Ειδική Αγωγή αλλά και συνανθρώπους μας που στοχάζονται και έχουν προσωπικό όραμα για έναν καλύτερο κόσμο.
Το πρόγραμμα αυτό έχει χαρακτήρα επιμορφωτικό και δεν έχει θεραπευτικό σκοπό.
Λίγα λόγια για τη Θεραπεία μέσω των Εικαστικών Τεχνών (Art Therapy).
«Στόχος του Εκπαιδευτικού προγράμματος επιπέδου Masterclass στην Θεραπεία μέσω των εικαστικών τεχνών (Art Therapy) είναι να γνωρίσουμε τα επιστημονικά θεμέλια της ευεργετικής συνύπαρξης Τέχνης (εικαστικών τεχνών) και Επιστήμης (Ψυχολογία), η οποία εξυψώνει την έννοια της δημιουργίας και της προσφοράς προς τον συνάνθρωπο ως δυναμικό πεδίο ίασης, αυτοπραγμάτωσης και αλληλεγγύης. Η Art therapy μπορεί να πάρει ποικίλες μορφές εφαρμογής και να αγκαλιάσει τα καινούργια δεδομένα της εποχής μας προσφέροντας ανακούφιση εκτόνωση και συγκίνηση. Δεν χρειάζεται να είναι κάποιος καλλιτέχνης για να εκφραστεί εικαστικά. Στα όνειρα μας ,είμαστε όλοι Δημιουργοί θαυμαστών και παράδοξων παραστάσεων. Θα γνωρίσουμε τις δυναμικές ιδιότητες των εικαστικών υλικών και επιφανειών στην ιστορική τους διαδρομή, μέσα από το σύμπαν της Ιστορίας της τέχνης αλλά και τα αποκαλυπτικά μονοπάτια αξιοποίησης τους σε χώρους θεραπευτικούς (ιδρύματα, νοσοκομεία κ.λ.π).
Στο Masterclass αυτό θα αναπτυχθεί ένα ευρύ φάσμα γνωριμίας με ενότητες από τον χώρο της Ψυχολογίας και Ψυχοπαθολογίας πάντα σε συνδυασμό με τους αναρίθμητους τρόπους της θεραπευτικής εφαρμογής της τέχνης σε σχολεία (π.χ projects εξειδικευμένα για έφηβους κ.α) ,κέντρα Συμβουλευτικής, πλαίσια ειδικής αγωγής κλπ.
Το θεωρητικό μέρος θα πλαισιώνουν βιωματικά εργαστήρια. Θα δοθεί πλούσια βιβλιογραφία και έντυπο υλικό από το πανεπιστήμιο του Chicago, “The School of the Art Institute” ένα από τα καλύτερα στο κόσμο όσον αφορά την θεραπεία μέσω των εικαστικών τεχνών.»
ΕΝΟΤΗΤΕΣ
Τα ιστορικά νήματα της θεραπείας μέσω των εικαστικών τεχνών (Art Therapy)
Η συνύπαρξη της Τέχνης (Εικαστικές τέχνες) με την Επιστήμη (Ψυχολογία, Ψυχιατρική).
Η γέννηση της Art Therapy στις αρχές του 20ου αιώνα και ο ρόλος των καλλιτεχνών, ψυχαναλυτών, παιδαγωγών και ιστορικών τέχνης.
Η εικαστική δημιουργική διαδικασία και η ένταξή της στην ψυχοθεραπεία. Ο άνθρωπος-δημιουργός και το αίνιγμα, το μυστήριο και ο εορτασμός της δημιουργικής πράξης στους χώρους της διάγνωσης και της αναπηρίας.
Ο ρόλος των προσεγγίσεων της ψυχολογίας στην εφαρμογή των συνεδριών της Art Therapy.
Η εικαστική δημιουργική διαδικασία
Οι θεραπευτικές ιδιότητες των εικαστικών υλικών και επιφανειών. – Τα σύμβολα της έκφρασης παγκόσμια.
Το χρώμα ως έκφραση συναισθήματος.
Η αποκωδικοποίηση του δημιουργήματος.
Ο ζωγραφικός χώρος ως «μήτρα» πληροφοριών.
Οπτικός εγκέφαλος και τέχνη.
Η έννοια του Ασυνείδητου στην ψυχανάλυση – στην θεραπεία μέσω των εικαστικών τεχνών (έννοιες κάθαρσης, μετουσίωσης).
Από τα επαναστατικά ρεύματα στον χώρο της Τέχνης. Ιδέες και υπαρξιακοί γαλαξίες έκφρασης στην ψυχοθεραπεία μέσω των εικαστικών τεχνών.
Συνομιλώντας με το ΣΩΜΑ που ακόμα ονειρεύεται.
Το τραύμα και οι καλλιτέχνες στην ιστορία της τέχνης.
Το πάσχον σώμα και πως μετουσιώνεται εικαστικά η ασθένεια.
Δυναμικές ανάπηρου σώματος. Το σώμα στο κατώφλι της ανυπαρξίας (καρκίνος, αισθητηριακές αποστερήσεις, κακοποιήσεις, κλπ.).
Body images και αυτοαποκάλυψη.
Η εικόνα του σώματος στο μονοπάτι της ψύχωσης.
Στο γαλαξία του «Μικρού Πρίγκηπα».
Το παιδί και η Art Therapy. (2 ενότητες)
Το παιδικό ιχνογράφημα, το παιχνίδι και ο ρόλος τους στην Art Therapy.
Αναφορές στον Αυτισμό, την κακοποίηση (σωματική, σεξουαλική, λεκτική), διαταραχές ελαττωματικής προσοχής / υπερκινητικότητας, εναντιωτική προκλητική διαταραχή, διαταραχές της μάθησης (Δυσλεξία, κλπ.), Διανοητική καθυστέρηση, κλπ.
Παιδί και αναπηρία.
Παιδί και καρκίνος – εικόνες σώματος.
Τα tests νοημοσύνης, αντίληψης, κλπ. Και η αξιοποίηση των προβολικών εικαστικών τεχνικών στην Art Therapy.
Έφηβος και εικαστική έκφραση.
Η ευεργετική έκφραση των συναισθημάτων και των προβληματισμών μέσα από την τέχνη (σχολικός εκφοβισμός, εικόνα σώματος, σεξουαλικόητα).
Στον 21ο αιώνα τα Graffiti ως μορφή τέχνης.
Διαταραχές σχετιζόμενες με ουσίες. Ο ουσιαστικός ρόλος των εικαστικών υλικών και επιφανειών ως πολύτιμο κανάλι έκφρασης και επικοινωνίας.
Ειδικά θέματα: Αυτοκτονία, διαταραχές στην πρόσληψη τροφής (ψυχογενής ανορεξία και ψυχογενής βουλιμία).
Ενήλικες και Art Therapy (2 ενότητες)
«Ενορχηστρώνοντας τις αισθήσεις».
Η Art Therapy στις διαταραχές της διάθεσης (κατάθλιψη κ.α.) και Αγχώδεις διαταραχές (ψυχοτραυματικό στρες, φοβίες, κ.α.).
Πιλοτικά προγράμματα της εισηγήτριας (διανοητική καθυστέρηση, εγκεφαλική παράλυση).
Σχιζοφρένεια και άλλες ψυχωτικές διαταραχές. Εκπλήξεις και ιδιαιτερότητες στο ζωγραφικό χώρο.
Το μυστήριο και το αίνιγμα της δημιουργικότητας στην Art Brut (Outsider Art) και η ενσωμάτωσή τους στην εξέλιξη του σύγχρονου πεδίου της Art Therapy.
Οι θεραπείες μέσω των εικαστικών τεχνών στο κατώφλι του 21ου αιώνα.
Ομαδική διαδραστική Art Therapy.
Εφαρμογές των αρχών της Art Therapy στο πεδίο της αυτογνωσίας σε παγκόσμιο επίπεδο.
Επιρροή της Σύγχρονης Τέχνης στους χώρους της θεραπείας και ο σιωπηλός διάλογος ανάμεσά τους.
Η δημιουργική πράξη ως πράξη αγάπης και λύτρωσης. Το όραμα ενός θεραπευτή μέσω των εικαστικών τεχνών.
Στόχος της ομάδας αυτογνωσίας μέσα από τις εικαστικές τέχνες είναι να αποτελέσει ένα ξέφωτο εξύψωσης της έννοιας της δημιουργίας. Να είναι ένας τόπος συνύπαρξης ανθρώπων οι οποίοι ελεύθερα και ανεμπόδιστα, πέρα από το σφυροκόπημα της καθημερινότητας, θα σφυρηλατήσουν τις εικαστικές μορφές των ονείρων τους.
Η ομάδα αυτογνωσίας βασίζεται στις αρχές της Θεραπείας μέσω των Εικαστικών Τεχνών (διεθνώς γνωστή ως Art Therapy) και δεν είναι ομάδα ψυχοθεραπείας. Θα υπάρχει διαθέσιμο ένα ευρύ φάσμα εικαστικών υλικών και επιφανειών και στο τέλος της δημιουργικής διαδικασίας θα γίνεται συζήτηση η οποία θα φωτίζει σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο τα δημιουργήματα, τα οποία είναι πάντα γόνιμη μήτρα πληροφοριών και ιδεών.
Απέναντι από την απώλεια και την ανατροπή, η Τέχνη πάντα υπήρξε αρωγός στην οικουμενική της διάσταση για να προσφέρει άνοιγμα ψυχής για ανακούφιση και νόημα ζωής. Η κάθε εικαστική δημιουργία είναι ένας ύμνος στο «Γνώθι σαυτόν». Η Τέχνη αναδεικνύει, ενδυναμώνει, εξυμνεί, εξυψώνει.
Στα πλαίσια της δημιουργικής διαδικασίας το εικαστικό έργο πλασμένο από το αναφιλητό, τη συγκίνηση και την αλήθεια του συναισθήματος, στέκει ως τοτέμ δοξαστικό και ως ύμνος στη συμβολική μη-λεκτική έκφραση.
Στη ζωή μας, η κάθε εμπειρία μπορεί να γίνει Δάσκαλος ή Δυνάστης. Στην Τέχνη όλα είναι δυνατά. Ανακαλύπτουμε σε ένα χώρο αποδοχής και σεβασμού τον Άγνωστο θεραπευτή του ίδιου του εαυτού μας. Η δημιουργική πράξη είναι μια πράξη αγάπης.
Ο τρόπος που θα έρθουμε σε επαφή με τα εικαστικά υλικά, πώς θα αγαπήσουμε, θα σκίσουμε, θα απωθήσουμε, θα απορρίψουμε ή θα αγκαλιάσουμε τα μέσα έκφρασής μας επιτρέπει το βίωμα και την επι-κοινωνία σε ένα απρόσμενο πεδίο ελευθερίας το οποίο είναι θεμέλιο αυτογνωσίας για το σήμερα και γίνεται ελπίδα για το αύριο.
Σε ένα πεδίο αλληγορίας και ποίησης, γνώριμο στην ανθρωπότητα από την αυγή των αιώνων, το ακραίο, το ξένο και το ανοίκειο γίνονται η πρώτη ύλη (prima materia) για το ακατέργαστο μονόπετρο της ύπαρξής μας. Αυτό είναι το μεγαλείο της Τέχνης! Αθάνατο… συντροφεύει πιστά την ανθρώπινη αυτό-υπέρβαση σε Γη και Ουρανό.
ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Ιωάννα Κιλίμη γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ. της Φλωρεντίας στην Ιταλία όπου έζησε και εργάσθηκε ως ζωγράφος και ως μουσικός για 10 χρόνια.
Το 1994, ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της στην ειδικότητα της ψυχοθεραπείας μέσω των εικαστικών τεχνών (Art Therapy) στο Πανεπιστήμιο “The School of the Art Institute of Chicago” της Αμερικής, με υποτροφία και τιμητική διάκριση. Παρουσίασε έργα της στο Ελληνικό μουσείο του Σικάγου. Από το 1995 μέσα από Συμπόσια, Συνέδρια, Σεμινάρια και Δημοσιεύσεις κάνει γνωστή την Art Therapy στην Ελλάδα. Έχει συνεργαστεί με το Πανεπιστήμιο Αθηνών, τα Τ.Ε.Ι. Αθηνών, την Εταιρεία Προστασίας Σπαστικών, το Μουσείο Ελληνικής Παιδικής Τέχνης, το Ίδρυμα Ερευνών, το Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, το Ογκολογικό Νοσοκομείο «Ο Άγιος Σάββας», τον Ξενώνα του Συλλόγου Φίλων Παιδιών με καρκίνο «Ελπίδα», το Μουσείο Ηρακλειδών, το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, την Οικεία Αγγέλου και Λητώς Κατακουζηνού, Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, κ.α.
Διδάσκει στην Δευτεροβάθμια Ιδιωτική Εκπαίδευση. Στα πλαίσια του μαθήματος των εικαστικών έχει ξεκινήσει, από το 2007, ένα πιλοτικό πρόγραμμα στολισμού νοσοκομείων της Αθήνας με έργα μαθητών του Γυμνασίου.
Έργα της βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές της Ελλάδας και του εξωτερικού.
