Κυρώθηκε, σήμερα, στην Ολομέλεια της Βουλής η Σύμβαση Παραχώρησης του έργου της μελέτης, κατασκευής, χρηματοδότησης, λειτουργίας, συντήρησης και εκμετάλλευσης του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (Β.Ο.Α.Κ.) στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, συνολικού μήκους 157 χλμ.

Το Έργο περιλαμβάνει και τμήμα «προαίρεσης», το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά μήκους περίπου 30 χλμ. Η προαίρεση αυτή θα ασκηθεί αμέσως μετά την έκδοση των Περιβαλλοντικών Όρων του τμήματος. 

Κατά την ομιλία του, ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών Χρίστος Δήμας τόνισε ότι ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης είναι ο βασικός οδικός αναπτυξιακός άξονας του νησιού, που θα διασφαλίσει την ασφάλεια των μετακινήσεων, ενώ ταυτόχρονα θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την οικονομική, τουριστική και κοινωνική πρόοδο της Κρήτης στο σύνολό της.

Ο κ. Δήμας δήλωσε ότι ταυτόχρονα με την έναρξη των πρόδρομων εργασιών που προβλέπονται από τη Σύμβαση, το Υπουργείο έχει ζητήσει από τον παραχωρησιούχο τη σύνταξη μελετών για παρεμβάσεις οδικής ασφάλειας σε τμήματα όπου έχουν καταγραφεί τροχαία ατυχήματα, με σκοπό κάποια από αυτά να αρχίσουν να υλοποιούνται από αυτό το καλοκαίρι.  

Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών επανέλαβε ότι: «Στρατηγικός στόχος της Κυβέρνησης παραμένει ο Βόρειος Οδικός Άξονας Κρήτης να αποτελέσει έναν ενιαίο, σύγχρονο και ασφαλή οδικό άξονα που θα συνδέει την Κίσσαμο με τη Σητεία, τη δυτική άκρη του νησιού με την ανατολική». 

Σχετικά, συμπλήρωσε ότι για την επέκταση του ΒΟΑΚ και προς τα ανατολικά έχουν ήδη εκπονηθεί μελέτες για την έκταση από τον Άγιο Νικόλαο έως την Παχιά Άμμο, ενώ το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών θα χρηματοδοτήσει το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα τις μελέτες από την Παχιά Άμμο μέχρι τη Σητεία. 

Ο Υπουργός Υποδομών και Μεταφορών επεσήμανε την καθοριστική συμβολή της ελληνικής κυβέρνησης που με επιμονή, συνέπεια και συνεχείς διαπραγματεύσεις εξασφάλισε τη χρηματοδότηση και την ένταξη του έργου σε τροχιά υλοποίησης προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και της τοπικής κοινωνίας. 

Αναφορικά με το ζήτημα των διοδίων, ο κ. Δήμας τόνισε:

«Δεν υπάρχει αυτοκινητόδρομος χωρίς διόδια. Η μη επιβολή διοδίων κατ’εξαίρεση, θα συνιστούσε περαιτέρω επιβάρυνση των φορολογουμένων όλης της χώρας για την απόσβεση της δαπάνης κατασκευής, λειτουργίας και συντήρησης του έργου». 

Κλείνοντας την τοποθέτησή του, ο κ. Δήμας είπε:

«Με τη σημερινή κύρωση, επιβεβαιώνουμε το αυτονόητο! Ένα έργο που καθυστέρησε να ξεκινήσει, αλλά πλέον θεμελιώνεται σε στέρεες βάσεις, με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση και μακροπρόθεσμη προοπτική, υπό την καθοδήγηση του Πρωθυπουργού. Όλες οι κυβερνήσεις Κυριάκου Μητσοτάκη από το 2019 εργάστηκαν μεθοδικά και συστηματικά για να φτάσουμε σήμερα στην κύρωση της Σύμβασης του κεντρικού τμήματος του ΒΟΑΚ και ειδικότερα, όλοι οι προκάτοχοί μου. Εμείς είμαστε έμπρακτα με τον ΒΟΑΚ, θα υπερψηφίσουμε και έτσι θα γίνει η πραγματικότητα. Άρα, κάποιοι είναι με τις μικροπολιτικές δικαιολογίες και κάποιοι είναι με τα έργα».

Απαντώντας στην κριτική που διατυπώθηκε από την Αντιπολίτευση, ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών Νίκος Ταχιάος, μεταξύ άλλων, επεσήμανε:

«Μας κατηγορείτε για τη Σύμβαση, η οποία όμως αποτελεί το προϊόν ενός διαγωνισμού που ξεκίνησε επί ΣΥΡΙΖΑ, το 2018. Ο διαγωνισμός αφορούσε την μελέτη, χρηματοδότηση, κατασκευή και λειτουργία του τμήματος αυτού του ΒΟΑΚ με Σύμβαση Παραχώρησης. Και διερωτώμαι: υπάρχει πουθενά, παγκοσμίως, Σύμβαση Παραχώρησης με την οποία να καλείται κάποιος να χρηματοδοτήσει ένα έργο και να μην αποπληρωθεί για αυτό; Δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ μας λέει ότι θα καταγγείλει τη σύμβαση; Θα την αλλάξει; Ποια; Τη σύμβαση που είναι προϊόν ενός διαγωνισμού που ο ίδιος δημοπράτησε, που ο ίδιος ξεκίνησε με αυτά ακριβώς τα χαρακτηριστικά;

Εμείς είπαμε ότι οι αστικές μετακινήσεις δεν θα έχουν διόδια. Αυτό σημαίνει ότι η κατασκευή του έργου, η οποία κοστίζει περίπου 2,1 δισ. ευρώ- θα πρέπει να καλυφθεί από τις υπόλοιπες μετακινήσεις. Αυτά τα χρήματα – το κόστος κατασκευής του έργου – πρέπει να αποπληρωθούν, είτε αφορούν τα ιδία κεφάλαια, είτε αφορούν τα δάνεια. Για να αποπληρωθούν λοιπόν, χρειάζεται να υπάρχουν διόδια. Όσον αφορά στην τιμή τους, πράγματι, καταλήξαμε σε σκιώδη διόδια αφού όμως επιτύχαμε έκπτωση από το ανώτατο όριο του 100%. Τα σκιώδη διόδια λοιπόν, ήταν αναγκαία προκειμένου το αντίτιμο που θα καταβάλουν οι χρήστες στην Κρήτη να διαμορφωθεί με τις ίδιες χιλιομετρικές χρεώσεις με αυτές που ισχύουν σε όλη την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα. Δηλαδή, εάν το απαιτούμενο ύψος των διοδίων για να γίνει η αποπληρωμή της επένδυσης το πλήρωναν αποκλειστικά οι χρήστες – όπως πιθανόν θα θέλατε ή υπονοείτε – θα έπρεπε το κόστος να είναι αυτό το οποίο ισχύει σε όλη την Ελλάδα, επιβαρυμένα κατά τουλάχιστον 64%.

Εμείς θεωρούμε ότι η Κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τη Σύμβαση Παραχώρησης την οποία καλείται να κυρώσει η Βουλή φέρνει σε πέρας ένα πάρα πολύ δύσκολο έργο, το οποίο θα το διαχειριστούμε με απόλυτη ενότητα με την τοπική κοινωνία. Θα διαβουλευτούμε με όλους τους Δήμους, θα διαβουλευτούμε με την Περιφέρεια και με όσους έχουν άποψη για το έργο».

Τεχνικά Στοιχεία της Σύμβασης Παραχώρησης

Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται από τρεις διαφορετικές πηγές: 

• Πρώτον, ο Παραχωρησιούχος υποχρεούται να επενδύσει εξ ιδίων συνολικά 219,3 εκατ. ευρώ. Σε περίπτωση που ασκηθεί το Δικαίωμα Προαίρεσης τότε η επένδυση αυτή του Παραχωρησιούχου αυξάνεται σε 243,5 εκατ. ευρώ. 

• Δεύτερον, η Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου ανέρχεται σε 693 εκατ. ευρώ ενώ αν ασκηθεί το Δικαίωμα Προαίρεσης τότε η Χρηματοδοτική Συμβολή του Δημοσίου αυξάνεται κατά 99 εκατ. Ευρώ, και

• Τρίτον, αναφορικά με τα Δάνεια προς τον Παραχωρησιούχο από Εμπορικές Τράπεζες, τα δάνεια αυτά ανέρχονται σε 971,8 εκατ. Ευρώ χωρίς να έχει ενεργοποιηθεί το δικαίωμα προαίρεσης (Τμήμα Κίσσαμος – Χανιά). Αν ενεργοποιηθεί η προαίρεση τα δάνεια αυτά ανέρχονται σε 1,079 δισ. Ευρώ. 

Η Σύμβαση προβλέπει ανώτατο ύψος διοδίων τελών 0,053 Ευρώ ανά χλμ. προ ΦΠΑ (ότι ισχύει σε όλους τους αυτοκινητόδρομους της χώρας) σε τιμές 2022 για τα οχήματα κατηγορίας 2 (Οχήματα με ή χωρίς ρυμουλκούμενο και ύψος μέχρι 2,20 μ.) ενώ οι λοιπές κατηγορίες είναι οι ίδιες με τους άλλους αυτοκινητόδρομους. 

Δεδομένου ότι τα έσοδα από τα καθορισμένα Διόδια Τέλη δεν επαρκούν για την κάλυψη του συνολικού κόστους της υποδομής (συμπεριλαμβανομένων λειτουργίας, συντήρησης, εξυπηρέτησης δανείων και απόδοσης ιδίων κεφαλαίων), το Δημόσιο επέλεξε την καταβολή Σκιωδών Διοδίων προς τον Παραχωρησιούχο. Το ποσοστό αυτών αποτέλεσε στοιχείο ανάδειξης του Διαγωνισμού και ανέρχεται σε 64,62% επί του κατά περίπτωση επιβαλλόμενου Διοδίου Τέλους. 

Η σύμβαση προβλέπει επιπλέον ότι, αν η απόδοση της επένδυσης του Παραχωρησιούχου ξεπεράσει το συμφωνημένο όριο, το ποσοστό των Σκιωδών Διοδίων μειώνεται κλιμακωτά και εν τέλει μηδενίζεται.

Η σύμβαση παραχώρησης του τμήματος Χανιά –Ηράκλειο συνάπτεται μεταξύ, αφενός, του Ελληνικού Δημοσίου και της ανώνυμης εταιρείας με την επωνυμία «ΔΙΚΤΑΙΟΝ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ», και, εκ τρίτου, της ανώνυμης εταιρείας «ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ». Η Σύμβαση Παραχώρησης έχει διάρκεια 35 έτη, εκ των οποίων τα 5 αφορούν την Περίοδο Μελετών και Κατασκευών.

Όσον αφορά τη λήξη της περιόδου παραχώρησης θεσπίζεται η διαδικασία επιστροφής του έργου στο Δημόσιο, με διαδοχικές επιθεωρήσεις του Έργου προς διαπίστωση της κατάστασής του, σύμφωνα με τις συμβατικές απαιτήσεις.