Κίνημα Δημοκρατίας: Μετά την κύρωση του ΒΟΑΚ, τι;
Ανακοίνωση του Τομέα Υποδομών, Μεταφορών & Χωροταξίας του Κινήματος Δημοκρατίας
Στις 29 Μαΐου 2025, η πολυπόθητη κύρωση της Σύμβασης του ΒΟΑΚ έγινε πράξη. Μετά από 6 ολόκληρα χρόνια προγραμματισμού και βαρύγδουπων υποσχέσεων, ήρθε ως μια τυπική συγγραφή υποχρεώσεων, χωρίς πληρότητα:
• χωρίς τεχνικά στοιχεία,
• χωρίς σαφή προϋπολογισμό,
• χωρίς χρονοδιάγραμμα,
• χωρίς διασφαλίσεις,
• χωρίς αντισταθμιστικά οφέλη.
Έφερε όμως μια απόλυτα κατοχυρωμένη συνθήκη πληρωμής διοδίων, πριν καν να πέσει ένα τετραγωνικό μέτρο άσφαλτος νέου ΒΟΑΚ. Διόδια στους κόμβους του ήδη υφιστάμενου και σε χείριστη κατάσταση εθνικού δικτύου, στο οποίο κάθε χρόνο χάνονται τόσες δεκάδες ζωές! Πληρωμή διοδίων προκαταβολικά περιμένοντας να ωριμάσουν οι συνθήκες, για ένα έργο που ξεκινάει με 0% υλοποιημένες απαλλοτριώσεις και 0% προγραμματισμό για αυτές.
• Για πρώτη φορά στα χρονικά οι πολίτες οδηγοί θα πληρώνουν διόδια χωρίς να έχουν αυτοκινητόδρομο.
• Για πρώτη φορά στα χρονικά ο παραχωρησιούχος θα πάρει δάνειο χωρίς να έχει παράγει έργο.
• Για πρώτη φορά στα χρονικά ο παραχωρησιούχος θα πάρει επιδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς να έχει φτιάξει ούτε ένα χιλιόμετρο δρόμου.
• Στα 6 χρόνια αναιτιολόγητων καθυστερήσεών τους, οι ανθρώπινες απώλειες που θρηνούμε στον ΒΟΑΚ είναι 5πλάσιες από τις απώλειες της τραγωδίας στα Τέμπη.
• Στα 6 χρόνια αναιτιολόγητων καθυστερήσεών τους, κατέστησαν το έργο δραματικά επείγον, χωρίς να καταφέρουν να το καταστήσουν ώριμο!
• Αν όλο αυτό δεν είναι αποτυχία και σκάνδαλο, τότε τι είναι;
Η σύμβαση είναι τόσο «φερέγγυα» για τον εργολήπτη-παραχωρησιούχο που του δίνει το δικαίωμα να στήσει διόδια ακόμα και στα σημεία εισόδου-εξόδου σε τμήματα έργου που έχουν ήδη εκτελεστεί ή βρίσκονται υπό εκτέλεση από άλλους αναδόχους, όπως το τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη και Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος. Το κόστος των διοδίων ανέρχεται στα 0,053 ευρώ/ χιλιόμετρο. Στην πραγματικότητα όμως είναι 0,053+64,62%Χ0,053= 0,087 ευρώ/ χιλιόμετρο. Δηλαδή κινείται στα υψηλότερα όρια κόστους. Τα 0,034 ευρώ είναι το επιπλέον τίμημα που συμπληρώνει το Δημόσιο «επιχορηγώντας» τον εργολήπτη-παραχωρησιούχο με αυτά τα επιπλέον «σκιώδη διόδια», αλλά, ποιά η διαφορά εάν τα πληρώνει το Κράτος ή ο πολίτης;
➢ Αναρωτιόμαστε, ένα έργο στο οποίο, ο παραχωρησιούχος αποκτάει δικαίωμα με συμμετοχή μόλις 219,3εκ. ευρώ επενδυτικής εγγύησης έναντι των 693εκ. ευρώ της συμμετοχής του Δημοσίου, ενώ το υπόλοιπο της χρηματοδότησης εξασφαλίζεται με δανεισμό από εμπορικές τράπεζες ύψους 971,8εκ. ευρώ, (2/18 συμμετοχή ιδιώτη επενδυτή, 7/18 συμμετοχή του Δημοσίου, 9/18 τραπεζικός δανεισμός) και με τους τόκους του τραπεζικού δανεισμού να καλύπτει έμμεσα το Δημόσιο αυξάνοντας τις παροχές προς τον παραχωρησιούχο για να «βγεί», γιατί τελικά έπρεπε να γίνει με παραχώρηση;
➢ Αναρωτιόμαστε, σε ένα έργο που, από την αφετηρία του είναι δεδομένο ότι θα καθυστερήσει με υπαιτιότητα του Δημοσίου, καθώς οι απαλλοτροιώσεις είναι μια χρονοβόρα και δύσκολη υπόθεση που συνήθως χρειάζεται μια 5ετια για να μπει «το νερό στο αυλάκι», γιατί έπρεπε να δοθεί άνευ όρων το δικαίωμα στον παραχωρησιούχο να ασκήσει δικαίωμα αποζημίωσης λόγω υπαιτιότητας του Δημοσίου μετά τους πρώτους 12 μήνες από την έναρξη της παραχώρησης;
➢ Αναρωτιόμαστε, ένα έργο που, εξαρχής δεν ικανοποιεί συνθήκες αποδοχής των τοπικών φορέων, με υπερβάσεις στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις για προστατευόμενες περιοχές ή για όχληση οικιστικών περιοχών, πώς θα εξελιχθεί χωρίς εμπόδια και χωρίς επιπλέον καθυστερήσεις, τροποποιήσεις που μπορεί να επηρεάσουν δραματικά την πορεία του, το σχεδιασμό και το κόστος του;
➢ Αναρωτιόμαστε, για ένα έργο που ανεύθυνα είχε εγκαταλειφθεί ανώριμο, ο σημερινός αγώνας δρόμου για την άρον-άρον συμβασιοποίησή του, δίδεται μόνο και μόνο για να σωθεί το ποσό των 200εκ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης που λήγει το καλοκαίρι του 2026, και που αντιστοιχεί μόλις στο 1/10 της συνολικής αξίας του έργου; Και πόσα τα συμβατικά «δώρα», «υποσχετικές» και επακόλουθα «βάρη» που αναλαμβάνει (λόγω δυσμενών συνθηκών ανωριμότητας) το ελληνικό Δημόσιο έναντι του παραχωρησιούχου, προκειμένου να διασωθούν αυτά τα 200εκ. και μαζί και το γόητρο της κυβέρνησης και του επιτελικού της κράτους; Τελικά πόσο κοστίζουν πραγματικά τα 200εκ. και πόσο πανάκριβα θα μας κοστίσει το κυβερνητικό γόητρο; Αξίζει άραγε το Δημόσιο να πάρει όλο αυτό το βάρος και το ρίσκο; Αξίζει να δεσμευτεί η αναγκαιότητα του ΒΟΑΚ, σε αυτόν τον φαύλο κύκλο υποχρεώσεων προς τον παραχωρησιούχο, χωρίς ωρίμανση, χωρίς προδιαγραφές και χωρίς χρονοδιάγραμμα;
Αξίζει η Κρήτη αυτόν τον εμπαιγμό; Δεν είναι πολύ μακριά το 2019, τότε που η κυβέρνηση με αλαζονεία οικειοποιήθηκε ένα όραμα δεκαετιών, περιφρονώντας υφιστάμενες εγκρίσεις, μελέτες, μοιράζοντας υποσχέσεις για έναν σύγχρονο ΒΟΑΚ με άμεση υλοποίηση. Αντ’ αυτού:
• Διπλασίασε το κόστος του έργου.
• Το καθυστέρησε 6 χρόνια.
• Παρέδωσε μια αόριστη σύμβαση με αυξημένο ρίσκο αποζημιώσεων προς τον παραχωρησιούχο. • Εγκαθιστά διόδια πριν την ύπαρξη έργου και για χρονικό διάστημα, άγνωστο.
• Διαμόρφωσε νέα επιβαρυμένη κατασκευαστικά και κοστολογικά χάραξη αγνοώντας ειδικές περιβαλλοντικές και οικιστικές συνθήκες, ενστάσεις τοπικών φορέων κτλ., λειτουργώντας εκβιαστικά ως προς την υπογραφή της σύμβασης στην εκπνοή των προθεσμιών για να μη χαθεί η συμμετοχή των 200εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
• Οι καθυστερήσεις παραταύτα ρισκάρουν το Ταμείο Ανάκαμψης με αποτέλεσμα να χαθούν πολύτιμοι πόροι από αναγκαίες Υποδομές του Κράτους και να αμφισβητείται η επιτελεστικότητα του έργου.
• Επιβάρυνε τον επιμήκη διαμελισμό της Κρήτης με ένα νέο δεύτερο επιμήκη οδικό άξονα αγνοώντας τα προβλήματα που ήδη δημιουργούνται από το διαχωρισμό γεωργικών, οικιστικών και τουριστικών περιοχών Βόρεια και Νότια του ΒΟΑΚ. Προβλήματα λειτουργικά, περιβαλλοντικά, αισθητικά, οικιστικού και οδικού δικτύου, υποδομών και κυρίως ασφάλειας και πολιτικής προστασίας.
• Δημιούργησε εν ολίγοις προβλήματα αντί να τα επιλύσει.
• Τέλος «αυθαιρετεί» παραβιάζοντας τη νομοθεσία των Δημοσίων έργων για να καλύψει την ανικανότητά της. Με «φωτογραφική» διάταξη κατάργησε το προαπαιτούμενο του 50% υλοποιημένων απαλλοτριώσεων, μόλις ένα μήνα πριν την υπογραφή της σύμβασης, ώστε, να μπορούν να μπουν υπογραφές με 0% υλοποιημένες απαλλοτριώσεις, γνωρίζοντας ότι έτσι αφήνει εκτεθειμένο το Δημόσιο σε σοβαρά «βέβαια» ενδεχόμενα καθυστέρησης.
• Απαξίωσε την ικανότητα του Κρατικού Μηχανισμού. Ωστόσο βλέπουμε την προμετωπίδα όλου αυτού του ανασχεδιασμού, την πολλά υποσχόμενη ενιαία χάραξη, να καταρρέει, καθώς η σύμβαση τελικά, έρχεται περιορισμένη στο τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, ενώ παράλληλα ο Υφυπουργός Υποδομών και Μεταφορών αναφερόμενος στην οδική σύνδεση Άγιος Νικόλαος – Σητεία , δεν αμέλησε να τονίσει ότι «οι απαιτήσεις καμιά φορά είναι περισσότερες των αναγκών»!
Συνεπώς, έχουμε κάθε λόγο να ανησυχούμε, ποιοί είναι πραγματικά οι στόχοι της κυβέρνησης;
Νευραλγικά Τεχνικά Έργα, που καθορίζουν την ποιότητα ζωής μας, την ποιότητα του περιβάλλοντος, τους εμπορικούς δρόμους, την οικονομία και την ανάπτυξη, δε νοείται να απειλούνται από την απόλυτη επικυριαρχία της επικοινωνιακής πολιτικής της κυβέρνησης και του υπέρτατου στόχου της για απόσβεση των ζημιών της που προκύπτουν από ευθύνες στις οποίες δεν ανταποκρίθηκε. Ούτε έγκαιρα, ούτε ορθά!
Νευραλγικά Τεχνικά Έργα, οφείλουν να έχουν συνέχεια, συνέπεια και γερές βάσεις. Είναι θέμα βιώσιμης ανάπτυξης, μα πάνω από όλα είναι θέμα ασφάλειας και κοινωνικής κυβερνητικής ευθύνης.
Κίνημα Δημοκρατίας
https://kinimadimokratias.gr
