Με την ευκαιρία της παγκόσμιας ημέρας νεφροπαθών, εκ μέρους της Μονάδας Εξωνεφρικής Κάθαρσης του Νοσοκομείου Ρεθύμνου δημοσιεύουμε το παρακάτω κείμενο, που έχει σκοπό να ενημερώσει τους κατοίκους του Νομού Ρεθύμνου για τον κίνδυνο κατάληξης της νεφρικής νόσου στο τελικό στάδιο. Με την ευκαιρία, θα παρουσιαστούν και οι προσπάθειες της Μονάδας απέναντι σε αυτό το σοβαρό πρόβλημα.
Η ανακοίνωση:
Όπως είναι γνωστό υπάρχει μια εκτεταμένη πλειάδα νοσημάτων και αιτίων, που μπορούν να οδηγήσουν σε οξεία ή χρόνια νεφρική νόσο. Αυτά τα αίτια ή νοσήματα δρουν δυσμενώς στην λειτουργία και την επιβίωση των νεφρών είτε άμεσα είτε έμμεσα.
Τις πιο πολλές φορές η βλάβη της νεφρικής λειτουργίας μόνιμη ή παροδική γίνεται αντιληπτή εξ αιτίας συμπτωμάτων ή σημείων, όπως το άλγος, το οίδημα, η αρτηριακή υπέρταση και οι εκδηλώσεις αναιμίας. Δυστυχώς όμως σε κάποιες περιπτώσεις η νεφρική νόσος προχωρεί αθόρυβα και αποκαλύπτεται εντελώς τυχαία από εργαστηριακές εξετάσεις.
Σε γενικές γραμμές άμεση θεωρείται κάθε νεφρική βλάβη, που προκαλείται από νοσήματα ή άλλα αίτια τα οποία δρουν κατευθείαν στο νεφρικό παρέγχυμα, ενώ έμμεση αυτή, που συμβαίνει εξ αιτίας μειωμένης νεφρικής αιμάτωσης (προνεφρικά αίτια) ή της παρεμπόδισης της ροής των ούρων προς τα έξω (μετανεφρικά αίτια). Σε μερικές περιπτώσεις οι βλάβες δημιουργούνται από την ταυτόχρονη δράση άμεσων και έμμεσων αιτίων.
Για την αντιμετώπιση των καταστάσεων άμεσης νεφρικής βλάβης χρειάζεται η ειδικότητα του Νεφρολόγου, ενώ για τα μορφώματα καλοήθη ή κακοήθη, την λιθίαση και γενικά για τις αιτίες απόφραξης των ούρων, τις περισσότερες φορές είναι αναγκαία η ειδικότητα του Ουρολόγου. Οι καταστάσεις, που έμμεσα και προνεφρικά προκαλούν νεφρική βλάβη απαιτούν την προσοχή και η φροντίδα και άλλων ειδικοτήτων όπως του Παθολόγου και του Καρδιολόγου.
Ως προς τον χρόνο και τη μονιμότητα της νεφρικής νόσου την διακρίνομε σε οξεία και χρόνια μορφή. Σε γενικές γραμμές οξεία θεωρείται η νεφρική νόσος, που έχει εκδηλωθεί στο τελευταίο τρίμηνο. Η έγκαιρη διάγνωση και η κατάλληλη θεραπεία της οξείας νεφρικής νόσου έχει μεγάλη σημασία επειδή η αποκατάσταση της μπορεί να είναι έως και πλήρης.
Στην χρόνια νεφρική νόσο η αποκατάσταση της βλάβης δεν είναι εφικτή. Όμως είναι πολύτιμη η παρακολούθηση του προβλήματος αυτού από την ειδικότητα του Νεφρολόγου επειδή μπορεί να επιβραδυνθεί η πορεία προς το τελικό στάδιο.
Τελευταία ο σακχαρώδης διαβήτης και η αρτηριακή υπέρταση τείνουν να γίνουν η συχνότερη αιτία νεφρικής νόσου. Άλλα νοσήματα, που προκαλούν συχνά νεφρική βλάβη είναι οι διάφορες σπειραματονεφρίτιδες και άλλες συστηματικές ασθένειες. Νεφρική βλάβη προκαλούν και μερικές κληρονομικές ασθένειες.
Το γεγονός όμως, που χρειάζεται ιδιαίτερη μνεία, είναι οι βλαβερές συνέπειες των φαρμάκων στους νεφρούς ή στον υπόλοιπο οργανισμό. Είναι γεγονός ότι αρκετά φάρμακα με άσκοπη χρήση τους ή υπερδοσολόγηση σε νεφροπαθείς ή άλλες ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού μπορούν να προκαλούν νεφρικές βλάβες ή διάφορες εξωνεφρικές παρενέργειες. Τέτοια φάρμακα ανάμεσα στα πολλά είναι αυτά, που ανήκουν στην ομάδα των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών.
Για την εκτίμηση της νεφρικής κατάστασης απλές εξετάσεις δίνουν σημαντικές πληροφορίες. Τέτοιες εργαστηριακές εξετάσεις είναι η γενική αίματος και ούρων, η ουρία, η κρεατινίνη, το κάλιο, το νάτριο, το ασβέστιο και ο φωσφόρος στο αίμα. Μια άλλη εξέταση με σημαντική διαγνωστική αξία, που δεν έχει ακτινοβολία και δεν χρειάζεται αιμοληψία, είναι το υπερηχογράφημα ανώτερου και κατώτερου ουροποιητικού.
Δυστυχώς όμως και παρά την μεγάλη πρόοδο της Ιατρικής Επιστήμης η χρόνια ή πιο σπάνια ηοξεία νεφρική νόσος καταλήγουν σε μόνιμο τελικό στάδιο. Τότε και εξ αιτίας σοβαρών επιπλοκών όπως αδυναμίας ρύθμισης του όγκου των υγρών και των ηλεκτρολυτών του σώματος, μείωσης της νεφρικής αποβολής των οξέων και άλλων μεταβολικών προϊόντων ή τοξινών, περικαρδίτιδας, αιμορραγικής διάθεσης, αναιμίας και άλλων ουραιμικών εκδηλώσεων, που απειλούν την ζωή, γίνεται άκρως απαραίτητη η μόνιμη εξωνεφρική κάθαρση.
Σήμερα υπάρχουν δύο μέθοδοι εξωνεφρικής κάθαρσης. Η αιμοκάθαρση είναι η μέθοδος, που εξυπηρετεί στις Μονάδες Τεχνητού Νεφρού την μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών με νεφρική νόσο τελικού σταδίου, ενώ η περιτοναϊκή κάθαρση η δεύτερη μέθοδος εφαρμόζεται κατ’ οίκον μετά από εκπαίδευση του ίδιου του ασθενούς ή άλλου προσώπου. Η κάθε μία από αυτές τις μεθόδους έχει και υπέρ και κατά. Η επιλογή και εφαρμογή της κάθε μεθόδου γίνεται μετά από συνεργασία του ασθενούς με το Ιατρικό και Νοσηλευτικό Προσωπικό.
Με τα σημερινά δεδομένα όμως η πιο καλή λύση για την αντιμετώπιση του τελικού σταδίου νεφρικής νόσου είναι η μεταμόσχευση νεφρού, που έχει αλλάξει την ζωή, αρκετών νεφροπαθών. Οι ελπίδες, που δημιουργεί η εξέλιξη της Ιατρικής για μια ασφαλέστερη και πιο επιτυχημένη μεταμόσχευση νεφρού, αν συνδυαστούν με την αύξηση προσφοράς οργάνων στην πατρίδα μας θα βελτιώσουν τόσο την ποιότητα ζωής όσο και την επιβίωση μεγαλύτερου αριθμού νεφροπαθών.
Στο Νοσοκομείο μας εφαρμόζονται η αιμοκάθαρση, η περιτοναϊκή κάθαρση και σε εξωτερική βάση παρακολουθούνται μεταμοσχευμένοι ασθενείς. Μάλιστα η Περιτοναϊκή Μονάδα μας και για πολλά χρόνια εξυπηρετούσε ασθενείς από όλη την Κρήτη. Βέβαια η ανάπτυξη της Περιτοναϊκής Μονάδας του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου έχει περιορίσει τα τελευταία χρόνια την δραστηριότητα της δικής μας Μονάδας στις περιοχές Ρεθύμνου και Χανίων.
Η διακοπή λειτουργίας της ιδιωτικής Μονάδας Αιμοκάθαρσης στην πόλη μας περίπου προ τετραμήνου έχει αυξήσει τις υποχρεώσεις της Μονάδας μας. Έτσι σήμερα με την αιμοκάθαρση εξυπηρετούνται 57 ασθενείς σε 5 βάρδιες και άλλοι 15 στην περιτοναϊκή κάθαρση. Πάντως η Μονάδα Αιμοκάθαρσης του Νοσοκομείου μας με τα 11 ενεργά μηχανήματα Τεχνητού Νεφρού και ένα εφεδρικό, που διαθέτει, με την ανάπτυξη 6ης βάρδιας και με λειτουργία 6 ημερών την εβδομάδα θα μπορεί να εξυπηρετεί κατά μέγιστο βαθμό έως 66 ασθενείς.
Επειδή όμως σήμερα 2 ασθενείς κατά υπέρβαση του κανονισμού λειτουργίας των Μονάδων Τεχνητού Νεφρού εξυπηρετούνται στο εφεδρικό μηχάνημα έγινε απαραίτητη η λειτουργία και της 6ης βάρδιας.Όμως με το Νοσηλευτικό Προσωπικό και τους τρεις μόνιμους Νεφρολόγους, που έχει, είναι αδύνατη η λειτουργία της 6ης βάρδιας.
Αν η διοίκηση του Νοσοκομείου, που είναι ενήμερη για το πρόβλημα από καιρό, δεν κάμει τις απαραίτητες ενέργειες με λύπη μας στις επόμενες ημέρες θα πρέπει να αναλάβει την ευθύνη και την ταλαιπωρία της μεταφοράς για αιμοκάθαρση σε γειτονικούς νομούς των 2 νεφροπαθών, που σήμερα εξυπηρετούνται στο εφεδρικό μηχάνημα συν αυτούς με μελλοντική ένταξη στην μέθοδο.
Ένα άλλο και εξίσου σοβαρό πρόβλημα, που δημιουργεί η τελευταία οικονομική και πολιτική συγκυρία στο Τμήμα μας, είναι οι αλλαγές στον τρόπο και στην επάρκεια εφημέρευσης των Νεφρολόγων. Έτσι και δυστυχώς μέσα σε αυξανόμενες ανάγκες άρχισαν αυτές οι νέες συγκυρίες να ωθούν σε περιορισμό τις δυνατότητες νοσηλείας και παρακολούθησης των νεφροπαθών από το Τμήμα μας .
Η μεγάλη σημασία της αυτοδύναμης νοσηλείας και της παρακολούθησης σε εξωτερική βάση των νεφροπαθών από το Τμήμα μας φαίνεται από το αξιόλογο προληπτικό αποτέλεσμα, που είχε η μέχρι τώρα λειτουργία του, αφού τον Σεπτέμβριο του 2011 υπήρχαν ανά 100.000 κατοίκους στον Νομό μας μόνο 83 νεφροπαθείς τελικού σταδίου σε σύγκριση με τους 114 ανά 100.000 στην άλλη Έλλάδα.
Είναι λοιπόν ανάγκη να μην ανατραπεί η καλή πορεία του Τμήματος μας από αυτές τις νέες καταστάσεις και τις ολιγωρίες των διοικούντων.
Τελειώνοντας θα πρέπει να τονίσω την συγκινητική βοήθεια πολιτών του Ρεθύμνου προς το ταμείο των νεφροπαθών της Μονάδας μας. Πράγματι είναι πολύτιμη η συμβολή τους και αξίζουν πολλές ευχαριστίες, αφού στις δύσκολες μέρες, που περνούμε, υπήρχαν και ξοδεύτηκαν κατά τους τελευταίες μήνες πάνω από 1500 ευρώ για αγορά υλικών της αιμοκάθαρσης και για την οικονομική ενίσχυση συμπολίτη μας, που μεταμοσχεύθηκε με νεφρό.
Ρέθυμνο 5.3.2012
Ο διευθυντής
Ιωάννης Παρασύρης
