Νότια του νομού Ρεθύμνης, 19 χιλιόμετρα μακριά από την πόλη του Ρεθύμνου, βρίσκεται ένα χωριό, βγαλμένο θαρρείς μέσα από τους μύθους της κρητικής παράδοσης.
Σε υψόμετρο 546 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας, ανάμεσα στα βουνά και με θέα από την μια πλευρά το κρητικό πέλαγος και από την άλλη την κορφή του Ψηλορείτη, λίγα χιλιόμετρα μακριά από την Μονή Αρκαδίου. Και το όνομα αυτού; Χάρκια!
Η πολλαπλή ερμηνεία του ονόματος του χωριού οδηγεί στις διάφορες ασχολίες των Χαρκιανών ανά τους αιώνες. Έτσι λοιπόν είτε προέρχεται από τα χαλκεία, τα οποία στην κρητική διάλεκτο λέγονται χαρκιδιά, οπότε και το χωριό θα έπρεπε να γράφεται Χάρκεια, είτε σχετίζεται με την κύρια ενασχόληση των Χαρκιανών της παλιάς εποχής ως καμινάρηδων, από τα καμίνια που παρασκεύαζαν κάρβουνα, οπότε γράφεται Χάρκια. Μία άλλη εκδοχή συνδέει το όνομα του χωριού με τα “χαράκια”, που σημαίνει βράχοι στην κρητική διάλεκτο, ενώ η αραβική λέξη charkia σημαίνει ανατολή, ανατολικά, κάτι που ίσως συνδέεται με την ονομασία και την ιστορία του γειτονικού χωριού Καβούσι.
Αυτός ο εύφορος τόπος μέσα στα βουνά και στα φαράγγια, κρύβει μεγάλη ιστορία που θα προτιμούσα να την ακούσετε ατόφια από τους κατοίκους της. Από εκείνους τους λίγους μόνιμους κατοίκους του χωριού, κυρίως μεγάλους σε ηλικία που έχουν ζήσει την κατοχή, την απελευθέρωση και τον εμφύλιο. Εκείνους που επιμένουν να ζουν την παράδοση όχι μόνο μέσα από τους χορούς, την μουσική και την πεντανόστιμη κρητική κουζίνα, αλλά κυρίως μέσω της ενασχόλησης με τη γη και την κτηνοτροφία. Όταν επισκεφτείς αυτόν τον τόπο δεν θα γευτείς καμία από τις γνώριμες σου γεύσεις. Θα δοκιμάσεις φρέσκα φρούτα και λαχανικά καθώς όλοι έχουν το δικό τους αμπέλι. Θα πιεις την εκλεκτή τσικουδιά ή αλλιώς ρακή και το καλοδουλεμένο κρασί! Κόκκινο και ευωδιαστό. Όπως πρέπει σε τούτο τον τόπο!
Και κάπου εδώ θα ήθελα να μιλήσω για τη φιλοξενία και την ακόρεστη όρεξη για γλέντι, χορό και φαγοπότι. Οι τυχεροί επισκέπτες που θα βρεθούν ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες στο χωριό, το οποίο σφύζει από νεολαία και μουσικές, θα έχουν την ευκαιρία να παραβρεθούν στο πανηγύρι της Αγίας Άννας, προστάτιδας του χωριού. Στις 25 του Ιούλη η μέρα ξεκινάει με την πρωινή λειτουργία στην εκκλησία της αγίας όπου μετά ακολουθεί παραδοσιακό πιλάφι και βραστό κρέας. Το αξιοθαύμαστο είναι ότι όλοι οι χαρκιανοί, μικροί και μεγάλοι τιμούν την ημέρα! Ακόμα κι αν είναι καθημερινή, έρχονται από κάθε γωνιά για να ανάψουν ένα κερί στην χάρη Της. Το μεσημέρι ακολουθεί φαγοπότι και κεράσματα σε όλα σχεδόν τα σπίτια καθώς δεν υπάρχει χαρκιανό σπίτι χωρίς και μια Άννα. Οπότε το μόνο σίγουρο είναι ότι αν κάνεις μια βόλτα στο χωριό θα βρεθείς τουλάχιστον σε 2 με 3 τραπέζια να σε κερνάνε ένα ποτήρι κρασί, μια ρακή και έναν μεζέ για τα χρόνια πολλά. Παράλληλα οι άντρες του χωριού βοηθάνε στο προαύλιο του παραδοσιακού καφενείου για να ετοιμαστούν τα τραπέζια και τα εδέσματα για το βραδινό γλέντι.
[youtube]http://www.youtube.com/watch?v=OEZ8au4Dpk0[/youtube]
Το βράδυ λοιπόν ξεκινάει με όλες τις επισημότητες το πανηγύρι της Αγίας Άννας! Πάντα ο σύλλογος του χωριού έχει φροντίσει να φέρει στην παρέα μας έναν καλό λυράρη και μια καλή ορχήστρα όπως χρειάζεται για να γίνει ένα καλό γλέντι! Και ας αρχίσουν οι χοροί! Τα τραγούδια και οι σκοποί κρατούν μέχρι το ξημέρωμα όπου οι μεγάλοι έχουν αποχωρήσει και οι νέοι φροντίζουν να κρατούν άσβεστο το κέφι! Είναι η ευκαιρία για τα χωριανάκια να βρίσκονται όλοι μαζί έστω μια φορά το χρόνο, όπου κι αν μένουν. Να σμίγουν και να γλεντούν!
Παρόμοια σύναξη γίνεται και στις 8 του Αυγούστου όπου είναι η γιορτή της μαντινάδας! Κατά την διάρκεια της βραδιάς γίνονται οι απονομές του διαγωνισμού μαντινάδας και ποίησης που γίνεται σε όλη την Κρήτη κατά τη διάρκεια του χρόνου. Εκεί οι παραβρισκόμενοι έχουν την ευκαιρία να σκαρώσουν την δική τους μαντινάδα και στο τέλος της βραδιάς ψηφίζεται και βραβεύεται η καλύτερη μέσω της δια βοής ψηφοφορία. Στην εκδήλωση αυτή πραγματοποιούνται διάφορες παρουσιάσεις χορών της Κρήτης και άλλων παραδοσιακών χορών, από μουσικοχορευτικά συγκροτήματα που έχουν έρθει ως προσκεκλημένοι, οι οποίοι παρουσιάζουν και κάποια έθιμα όπως τα έθιμα του γάμου.
«Όλος ο χρόνος μια γιορτή για εκείνους που ζουν στην Κρήτη», έτσι λέει πάντα ο παππούς μου νοσταλγώντας το χωριό του που το άφησε πολύ μικρός για να ανέβει στην Αθήνα. Και μεταξύ μας δεν έχει άδικο σε αυτό που λέει. Κάθε μήνα στα χωριά ξημερώνουν μέρες γιορτινές: η γιορτή της γραβιέρας, η γιορτή του τρύγου, η γιορτή κρασιού, η γιορτή της κουράς των ζώων. Και να οι γάμοι και τα βαφτίσια, να οι πρόγαμοι (το τραπέζι προς τιμήν του γαμπρού και της νύφης). Να τραπέζια πλούσια και άφθονο κρασί. Το μόνο σίγουρο είναι ότι όταν αποφασίσεις να επισκεφτείς την Κρήτη, όπου κι αν πας θα γυρίσεις πίσω τουλάχιστον 3 κιλά παχύτερος. Μιλάω εκ πείρας…!
Τέλος γι αυτούς που δεν θα έχουν την ευκαιρία να βρεθούν σε κάποια γιορτή ή πανηγύρι, μπορούν να γευτούν την κρητική κουζίνα στην παραδοσιακή ταβέρνα που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και έχει θέα όλο το φαράγγι και την θάλασσα μπροστά. Τον απογευματινό καφέ και την βραδινή τσικουδιά που σίγουρα θα κεραστεί από τους θαμώνες του καφενείου, μπορούν να απολαύσουν στον παραδοσιακό καφενέ του χωριού στην αυλή του σχολείου, όπως το λένε οι ντόπιοι. Και που ξέρετε;! Μπορεί να γίνεται από εκεί που δεν το περιμένετε «μάρτυρες» ενός αυτοσχέδιου γλεντιού! Κάθε στιγμή είναι γιορτή!
Ένα χιλιόμετρο έξω από το χωριό υπάρχει παραδοσιακός ξενώνας για εκείνους που επιθυμούν να διανυκτερεύσουν στο χωριό. Η θάλασσα απέχει μόλις 15 λεπτά με το αυτοκίνητο. Για τους ορειβάτες τις παρέας υπάρχει το ευρωπαϊκό μονοπάτι Ε4 που προσφέρεται είτε για ποδηλασία είτε για πεζοπορία καθώς επίσης και για τους λάτρεις των ιστορικών αξιοθέατων με μηχανή ή αυτοκίνητο, μπορούν να επισκεφτούν την μονή Αρκαδίου που βρίσκεται 10 λεπτά μακριά από χωριό. Επιπλέον τα γύρω χωριά προσφέρονται για απογευματινές βόλτες και εξορμήσεις! Με τις ρόδες για μεταφορικό και το αίσθημα του εξερευνητή για οδηγό, η Κρήτη είναι γεμάτη ομορφιές, αρκεί να αγαπάς τα πολλά χιλιόμετρα και να έχεις καλή παρέα!
Να’ χα μπορώ τέτοιες γιορτές να’ χω χαρές και γέλια, να τα μοιράσω στους φτωχούς και σ’ όμορφα κοπέλια!
της Γεωργίας Κωνσταντινίδου – Φοβάκη
