Γράφει ο Άρης Κουτάκης
Το Σαββατοκύριακο 27 και 28 Ιουλίου 2019, πραγματοποιήθηκε για δεύτερη συνεχή χρονιά στο πλατανιανό αόρι του Ψηλορείτη η εκδήλωση «ΠΑΝΑΣ ΔΡΩΜΕΝΑ».
Είναι μια προσπάθεια ανάδειξης ενός μέρους της μεγάλης και άγνωστης στους πολλούς ιστορίας του τόπου, που συνδέεται με τον ορεινό όγκο της Αμαριώτικης πλευράς του Ψηλορείτη και που συμπεριλαμβάνει το λατρευτικό σπήλαιο του Πάνα , πάνω από το χωριό Πλατάνια Αμαρίου.
Την εκδήλωση διοργάνωσε ο Δήμος Αμαρίου, με συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Κρήτης και την Περιφερειακή Ενότητα Ρεθύμνης ,με την υποστήριξη του πολιτιστικού συλλόγου Πλατανίων.
Στην εκδήλωση συμμετείχαν μέλη του Ορειβατικού Συλλόγου Ρεθύμνης, Χανίων, Μοιρών και μέλη του Ορειβατικού Πάτρας ,συνοδευόμενα από την πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου Πατρών ,κυρία Κατερίνα Γεροπαναγιώτη, απόδημοι Κρήτες κάτοικοι Πατρών Αμαριώτες από τα χωριά Αμάρι, Οψυγιάς ,Πλατάνια, Φουρφουράς ,Βυζάρι, Βισταγή, Καλογέρου, Μέρωνας, Απόστολοι, Μοναστηράκι, Λοχριά, Κουρούτες, επισκέπτες από διάφορα μέρη της Κρήτης, καθώς και απόδημοι Κρήτες των Αθηνών και του εξωτερικού (Αγγλία, Ολλανδία).
Την εκδήλωση επίσης τίμησαν με την παρουσία τους , ο πρώην βουλευτής κ. Ηλίας Λαμπίρης ,ο πρώην νομάρχης Ρεθύμνου κ. Μανώλης Λίτινας και ο πρώην Αντινομάρχης κ. Μανώλης Αρχοντάκης , ενώ από τον Δήμο Αμαρίου οι αντιδήμαρχοι κ. Βασίλης Κλάδος και Μενέλαος Φραγκιουδάκης.
Το απόγευμα του Σαββάτου, οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν και να γνωρίσουν από κοντά το σπήλαιο του Πάνα, ενώ είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν και διαδικασία τυροκόμισης, από τους Πλατανιανούς βοσκούς Μύρο Λίτινα και Νίκο Λίτινα και να γευθούν φρέσκα προϊόντα τυριού. Στη συνέχεια ακολούθησε η θεατρική παράσταση «Απολογία Σωκράτους», από τη θεατρική ομάδα του Γιάννη Σωμαράκη, Αδάμ Φρογάκη και Γιώργη Κοντογιάννη ,που συγκίνησαν και καταχειροκροτήθηκαν.
Η βραδιά έκλεισε με το Μουσικό Σχήμα «Λύραυλος» (Λύρα+Αυλός),μια ομάδα μουσικών, που με επίπονη και επίμονη προσπάθεια έχουν αναδείξει και δημιουργήσει οι ίδιοι 20 αρχαιοελληνικά όργανα , μελετώντας και αντιγράφοντας τα αρχαιοελληνικά αγγεία και απεικονίσεις.
Η συγκίνηση μεγάλη , αφού για πρώτη φορά ακούστηκαν τέτοιοι ήχοι στον Ψηλορείτη και μάλιστα ήχοι από αντίγραφο του αυλού του Πάνα.
Η νύχτα έκλεισε με καντάδα από μαντολίνα με τον Μανώλη Χαμαλάκη και Γιάννη Σισσάκη, κάτω από τους πρίνους και τους ασφένταμους, αλλά και στο χώρο του πάντα φιλόξενου μιτάτου του Μανώλη Κλάδου στην τοποθεσία Παλιομίτατο, όπου και οι κατασκηνωτές –εκδρομείς είχαν κατασκηνώσει
Την επομένη το πρωί, προσφέρθηκε πρωινό , προσφορά του πολιτιστικού Συλλόγου Πλατανίων, ενώ για τους ορειβάτες , πραγματοποιήθηκε πορεία «Σπήλαιο Πάνα-Παπά Λάκκος», στο Φουρφουριανό αόρι.
Με συνεχή ξενάγηση, με αναφορά στην χλωρίδα, στην πανίδα και στην ιστορία του τόπου και με μαντινάδες σχετικά με όλα αυτά, η πορεία κατέληξε στο σπήλαιο Χαμπαθούρα όπου οι επισκέπτες ήλθαν σε επαφή με τον σπηλαιώδη κόσμο της περιοχής του Αμαρίου. Ακολούθησε γεύμα, προσφορά των φιλόξενων κατοίκων των Πλατανίων (κρέας βραστό με μακαρόνια) και γλέντι κάτω από τους πρίνους.
Το απόγευμα πραγματοποιήθηκε ομιλία με θέμα «Πάνας ο θεός των ποιμένων. Θρύλοι και ιστορικά για την σπηλιά του Πάνα στο Πλατανιανό αόρι του Ψηλορείτη» από τον σπηλαιολόγο Άρη Κουτάκη.
Ακολούθησε προβολή με θέμα «Σπήλαια του Αμαρίου» από τον σπηλαιολόγο Απόστολο Καδά και η βραδιά έκλεισε με το συγκρότημα του Βασίλη Σταυρακάκη και Ιακώβου Πατεράκη, ένα ομολογουμένως γλυκόλαλο σχήμα ,που ενθουσίασε τους παρευρισκομένους.
Χόρεψε το χορευτικό σχήμα του χωριού Βισταγή, που καταχειροκροτήθηκε για την ανόθευτη, γνήσια κρητικοαμαριώτικη χορευτική παρουσία του. Την δική τους ιδιαίτερη παρουσία έδωσαν και οι χορευτές του χωριού Πλατάνια ,ενώ στο τέλος οι συμμετέχοντες, μία παρέα όλοι μαζί, γλέντησαν με τους θεϊκούς –πανάρχαιους χορούς της Κρήτης, κάτω από τους φωτισμένους πρίνους και ασφένταμους , σε μια άλλη, αλλιώτικη, αορίτικη βραδιά εκεί στο Πλατανιανό αόρι του Ψηλορείτη.
Την επομένη, ακολούθησε πορεία κατάβασης του Φαραγγιού των Πλατανίων ,κλείνοντας έτσι το αορίτικο αυτό διήμερο.
Αξίζουν πολλά συγχαρητήρια στους φιλόξενους κατοίκους των Πλατανίων ,για την προσφορά τους και την βοήθεια στην πραγματοποίηση της εκδήλωσης, καθώς και στον πρόεδρο του πολιτιστικού συλλόγου κ. Κωστή Λίτινα και στα μέλη του συλλόγου για την βοήθεια και την προσφορά τους.
Ευχαριστίες ιδιαίτερες οφείλονται στους: Μύρω Λίτινα του Ιωάννη και Παντελή Λίτινα του Ελευθερίου για τα νέα στοιχεία που μας κατέθεσαν για το σπήλαιο του Πάνα, συμβάλλοντας έτσι στο να εμπλουτίσουμε με ακόμη περισσότερα ιστορικά ντοκουμέντα το υπό έκδοση βιβλίο με τίτλο «ΠΑΝ». Ευχαριστίες οφείλονται στα μέλη των ορειβατικών συλλόγων που παρευρέθησαν ,στους Αποστόλη Παυλίδη (ΕΟΣ Μοιρών ) Αντώνη Καλαντζάκη (ΕΟΣ Χανίων) καθώς και τον Μανώλη Χαμαλάκη ,για τα ποιήματα που εμπνεύστηκαν και μας παρέδωσαν.
Ευχαριστίες πολλές και στους διοργανωτές και συνδιοργανωτές ,υποστηρικτές και στους χορηγούς επικοινωνίας.
Εμείς ευχόμαστε η εκδήλωση να γίνει θεσμός , αναδεικνύοντας έτσι χρόνο με το χρόνο την πανάρχαια πολιτιστική και ιστορική κληρονομιά του Αμαρίου.
Όσο για τον δημιουργικό, εργατικό, δραστήριο, άξιο τέκνο των Πλατανίων Αντιδήμαρχο Βασίλη Κλάδο, μαζί με τα συγχαρητήρια μας για το ότι σήκωσε επάξια στους ώμους του την όλη οργάνωση, να του ευχηθούμε να συνεχίσει να παλεύει με το ίδιο όραμα, γιατί ο τόπος και οι άνθρωποι του το ‘χουν ανάγκη.
Όσο για μας, θαρρώ πως τίποτα άλλο δεν θα μπορούσε να μας κάνει να ξεχάσουμε την ταλαιπωρία των πολυήμερων ανεβασμάτων στον Ψηλορείτη, παρέα με τον ακούραστο Βασίλη Κλάδο , για τον καθαρισμό , τακτοποίηση και διαμόρφωση των χώρων φιλοξενίας και εκδηλώσεων, όσο τα ποιήματα που μας παρεδόθησαν, δώρο-αντίδωρο των παρευρισκομένων , εμπνευσμένα όλα από την ομιλία και τα ιστορικά στοιχεία που παρατέθηκαν. Τους ευχαριστούμε όλους για τα καλά τους λόγια και προπαντός για τις προτροπές να συνεχίσουμε.
Βαριά η ευθύνη. Μα ύψιστο καθήκον θαρρώ του καθενός για τον τόπο του ,στους καιρούς μας…
Ειδικά όταν υπάρχουν νέοι άνθρωποι σαν τον Μανώλη Χαμαλάκη, από τα Πιτσίδια της Μεσσαράς , που με αφορμή ένα κλάμα μακρυνό που ακούσαμε την νύχτα στον χώρο της κατασκήνωσης, εμπνεύσθηκε ομορφοταιριασμένο ποίημα, που μιλάει για τον Πάνα που θρηνεί λέει και κλαίει για τον χαμό της αγαπημένης του Νύμφης μες στην νυχτιά και που η Γαία,την μεταμόρφωσε σε πίτυ (πεύκο):
ΤΟ ΔΑΚΡΥ ΤΟΥ ΠΑΝΑ
Εκειά στσι πρίνους ‘ψες αργά
στων Πλατανιών τ΄αόρι
μέσα στην άγρια νυχτιά
που ο βοριάς φυσούσε
πήρε απ’ τα χέρια του Πανός
την αγαπητηκιά ντου
και στση Πανάκρας τα γκρεμνά
πάει και την πετάει.
Κι ο Πάνας ο καλός θεός
στση Πάνας το σπηλιάρι
κλαεί χτυπιέται και πονεί
απού ‘χασε την Νύμφη.
κι ακούστηκε το κλάμα ντου
εις το Παλιό Μιτάτο.
Κλαίει ο Πάνας δυνατά
παρακαλεί τη Γαία
κατέχει εκείνη πως πονεί
απ ΄αγαπά και χάσει.
Κι η Γαία μεταμόρφωσε
την Πίτυ σε δεντρίλι
και οι καρποί απού ‘βγαλε
τα δάκρυα ήταν του Πάνα….
