Τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για τα λιμάνια του Ρεθύμνου, ελληνιστικό, βενετσιάνικο και νεότερο, για τα καρνάγια του, για τους νεώσοικους, για τα επαγγέλματα και τους ανθρώπους του λιμανιού, για το θαλάσσιο μέτωπο από τον όρμο Κορακιάς στα ανατολικά μέχρι τις εκβολές του Μουσέλα στα δυτικά;
Τι έχουμε κατορθώσει να μάθουμε για τις παραθαλάσσιες συνοικίες, για τις θαλάσσιες επικοινωνίες του Ρεθύμνου, για την εμπορική του κίνηση κατά τους τελευταίους τουλάχιστον αιώνες, για την προϊστορία της κατοίκησης δίπλα στη θάλασσα, για τη διαμόρφωση του τόπου μέσα στον γεωλογικό χρόνο και για τη διαχρονική οικολογία των νερών του;
Στα παραπάνω ερωτήματα και σε πολλά ακόμα έρχεται να απαντήσει η σημαντική έκδοση που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα από το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Ρεθύμνου. Πρόκειται για το βιβλίο «Ρέθυμνο και θάλασσα. Μια ιστορική σχέση» του εκπαιδευτικού-συγγραφέα Χάρη Στρατιδάκη.
Όπως γράφει ο πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου Μίνως Αλεφαντινός στον πρόλογο του βιβλίου, πρόκειται για «επίπονη επιστημονική έρευνα και μελέτη, που υπερβαίνει ουσιαστικά τα όρια των συνήθων λευκωμάτων και περιγράφει με την παράθεση πλήθους πειστηρίων, τη διαχρονική διαδρομή της σχέσης του Ρεθύμνου με τη θάλασσα στις πολυποίκιλες εκφάνσεις της».
Το «Ρέθυμνο και θάλασσα» έχει 264 σελίδες μεγάλων διαστάσεων και απαντά σε όλα τα παραπάνω ερωτήματα με μια σειρά τεκμηρίων και πειστηρίων, που έχουν ερανισθεί από έρευνες γεωλογικές, αρχαιολογικές, ιστορικές, ανθρωπολογικές, οικονομικές, αρχιτεκτονικές, περιβαλλοντικές, παλαιοντολογικές, σπηλαιολογικές, περιηγητικές, τεχνικές, ναυτιλιακές και δημογραφικές. Τα τεκμήρια έχουν ανθολογηθεί από πηγές, όπως οι αρχειακές, τα συμβολαιογραφικά έγγραφα και οι ιεροδικαστικές πράξεις, οι διοικητικές πράξεις, οι μαρτυρίες των ανθρώπων, ο Τύπος, οι εμπορικοί οδηγοί, οι πλωρείς, οι απογραφικοί πίνακες, το διαδίκτυο, ακόμη και οι εικονογραφικές παραστάσεις σε εκκλησίες. Ως τεκμήρια χρησιμοποιούνται επίσης τα σχετικά με τη θάλασσα μνημεία αλλά και οι κατά καιρούς απεικονίσεις, τα σχετικά εκθέματα μουσείων, τα τοπωνύμια και πλήθος ακόμη στοιχείων. Τα 517 συνολικά αυτά τεκμήρια παρατίθενται αυτούσια στο βιβλίο, μαζί με 265 σχετικές φωτογραφίες, πολλές από τις οποίες υπέχουν θέση τεκμηρίων, 18 πρωτότυπους χάρτες και 25 πίνακες.
Το βιβλίο επιχειρεί να τεκμηριώσει δύο υποθέσεις. Ότι δηλαδή το Ρέθυμνο ήταν σε παλιότερες εποχές περισσότερο δεμένο με τη θάλασσα απ’ ό,τι σήμερα. Ότι υπήρξε μια κατεξοχήν θαλασσινή πόλη μέχρι και το τέλος της βενετοκρατίας και ότι στη συνέχεια αποκόπηκε σταδιακά από το ζωογόνο υγρό του στοιχείο, με εξαίρεση την περίοδο από την Κρητική Αυτονομία μέχρι και τη δεκαετία του 1960. Κι ακόμα ότι το Ρέθυμνο και η παραγωγική του ενδοχώρα υπήρξε μέχρι και τη δεκαετία του 1950 σχετικά αύταρκες και παραγωγικό.
Πρόκειται για ένα βιβλίο 264 σελίδων μεγάλων διαστάσεων, με πολύ κείμενο, που συνοδεύεται από 265 φωτογραφίες, μερικές από τις οποίες άγνωστες, από 18 πρωτότυπους χάρτες και από 25 πίνακες. Συνοδεύεται επίσης από πλήρη βιβλιογραφική τεκμηρίωση και από αναλυτικό ευρετήριο.
Η έκδοση έχει προαναγγελθεί με δύο μέχρι στιγμής ξεναγήσεις στο πεδίο. Στις 25 Μαΐου και στις 27 Ιουνίου ο συγγραφέας είχε πραγματοποιήσει δύο θαλασσινές περιηγήσεις στην δυτική και ανατολική αντίστοιχα ακτή του Ρεθύμνου, οι οποίες είχαν συνοδευτεί από σχετικές προβολές. Τις περιηγήσεις αυτές προτίθεται να επαναλάβει το προσεχές φθινόπωρο μαζί με νέες στο βόρειο παράκτιο μέτωπο του Νομού.
Το βιβλίο θα παρουσιαστεί σε εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 26 Αυγούστου στις 8.00 μ.μ. κοντά στη θάλασσα, στη μικρή χαμηλή πλατεία που διανοίγεται βορείως του κτηρίου «Δελφίνι», όπου και η έδρα του Λιμενικού Ταμείου. Θα το παρουσιάσουν ο εκπαιδευτικός-ερευνητής Γ. Π. Εκκεκάκης και ο πρέσβης επί τιμή Χρίστος Ζαχαράκις. Συντονιστής θα είναι ο εκπαιδευτικός Μανώλης Αναγνωστάκις. Η θαλασσινή βραδιά περιλαμβάνει επίσης προβολή εικόνων από τον συγγραφέα και μουσικό επίλογο.
Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο Ρεθύμνου
