Το καλοκαίρι του 1961 το άνοιγμα ενός πηγαδιού σε ένα μυκονιάτικο σπίτι έκρυβε μια έκπληξη: Έναν ταφικό πίθο με εντυπωσιακή ανάγλυφη διακόμηση με ανθρώπινα οστά στο εσωτερικό του.
Το αγγείο, που χρονολογείται το 670 π.Χ., έγινε γνωστό ως ο “Πίθος της Μυκόνου” και είναι το σημαντικότερο έργο της εποχής του, που απεικονίζει την Ιλίου Πέρσιν, δηλαδή την Άλωση της Τροίας. Ο πίθος αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου της Μυκόνου.
Φαίνεται ότι την Πρωτοαρχαϊκή περίοδο που τα ομηρικά έπη, η Ιλιάδα και η Οδύσσεια, γράφονται το ηρωϊκό παρελθόν εξακολουθεί να ανακαλείται και να αντλούνται από αυτό πρότυπα και αξίες που χαρακτηρίζουν τις κοινωνίες του αιγαιακού χώρου.
Η διακόσμηση στον πίθο της Μυκόνου που εκτείνεται μόνο στο πρόσθιο μέρος, στον λαιμό και στο σώμα, διακρίνεται από μια μοναδικής ομορφιάς σύνθεση, η οποία χαρακτηρίζεται από τη λεπτότητα στην απόδοση των μορφών και την προσοχή στις λεπτομέρειες. Εκτός από το Δούρειο Ίππο και τους 14 Αχαιούς πολεμιστές που παριστάνονται σε όλη την επιφάνεια του λαιμού, παριστάνονται και 19 σκηνές σε τρεις επάλληλες ζώνες στο σώμα που αφηγούνται το ξεκλήρισμα των παιδιών των Τρώων και την αρπαγή των γυναικών ως λάφυρων πολέμου. Σε όλες τις σκηνές πρωταγωνιστούν γυναίκες-μάνες, αυτές που βάζουν και οι μεγάλοι τραγικοί ποιητές να αφηγούνται τις συμφορές της Τροίας σε διάσημες τραγωδίες, όπως είναι οι “Τρωάδες” του Ευριπίδη (415 π.Χ.).
Με αφορμή τον πίθο της Μυκόνου και το εύρημα των λίθινων ασπιδούχων πολεμιστών στην Ελεύθερνα της Κρήτης οργανώνεται για το 2017 μια έκθεση με τίτλο “Ο Όμηρος στο Αιγαίο”. Το εισαγωγικό πρώτο μέρος αυτής της έκθεσης με τίτλο “Η Άλωση της Τροίας. Ο Πίθος της Μυκόνου και οι ήρωες πολεμιστές της Ελεύθερνας” παρουσιάζεται στην Πινακοθήκη της Μυκόνου από τις 22 Ιουλίου έως τις 11 Σεπτεμβρίου 2016 και περιλαμβάνει πρωτότυπες οπτικοακουστικές προβολές που βασίζονται σε πρωτότυπα 3D μοντέλα και ψηφιακή σάρωση του πίθου και ευρημάτων της Ελεύθερνας, η ταινία “Τρωάδες” του Μιχάλη Κακογιάννη, καθώς και εποπτικό υλικό και αντίγραφα αρχαίων αγγείων του αγγειογράφου Θωμά Κοτσιγιάννη.
Στο πλαίσιο αυτό διοργανώνεται στις 22 Ιουλίου και βραδιά αφιερωμένη στον Όμηρο που περιλαμβάνει απαγγελία αποσπασμάτων από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια από τον Καθηγητή Νικολάου Σταμπολίδη και από τις “Τρωάδες” από την Δρ Μιμίκα Γιαννοπούλου, ομιλίες του αρχαιολόγου Κωνσταντίνου Τσάκου και του συγγραφέα Παναγιώτη Κουσαθανά για τον Αίαντα Λοκρό, και, τέλος, την προβολή της ταινίας “Ο Όμηρος στην Κρήτη” σε σκηνοθεσία Αντώνη Θεοχάρη Κιούκα.
Η εκδήλωση θα λάβει χώρα στον θερινό κινηματογράφο Cine Manto.
Φορείς Διοργάνωσης
Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων
Μουσείο αρχαίας Ελεύθερνας-Κέντρο Μελέτης
Πανεπιστήμιο Κρήτης
ΚΔΕΠΠΑΜ
Υλοποίηση-Επιμέλεια
Καθηγητής Νικ. Χρ. Σταμπολίδης
Δρ Μιμίκα Γιαννοπούλου
Αντώνης Κιούκας
Χορηγοί
ΚΔΕΠΠΑΜ
Πανεπιστήμιο Κρήτης
Cine Manto
Ίδρυμα Ωνάση
