«Από την Έμπαρο κρασί και από τη Βιάννο λάδι και από τον Μυλοπόταμο ελιές και παξιμάδι», λέει η κρητική μαντινάδα, ωστόσο τόσο ο Μυλοπόταμος όσο και όλο το Ρέθυμνο έχει να αναδείξει σπουδαία αγροδιατροφική δραστηριότητα.
Από την καλλιέργεια ελαιοδέντρων, την πασίγνωστη «θρούμπα» και το εξαιρετικής ποιότητας ελαιόλαδο, στην αναβάθμιση του οποίου γενικότερα στην Κρήτη συμβάλλει το Ρέθυμνο με τη λειτουργία του πιστοποιημένου Οργανοληπτικού Εργαστηρίου στην ΕΑΣ Ρεθύμνου, μέχρι την επιτυχημένη πορεία της κτηνοτροφίας και των τυριών, το κομμάτι αυτό της Κρήτης έχει να αναδείξει σημαντικά στοιχεία που σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα.
Φτάνοντας κανείς στο Ρέθυμνο, δεν χρειάζεται κόπο για να γίνει ένα με τον τόπο και την ομορφιά του. Από το λιμάνι και την παλιά πόλη, μέχρι τα ορεινά σημεία του νομού που κρύβουν διατροφικούς πειρασμούς και προϊόντα αξεπέραστης ποιότητας, αλλά και γεύσης.
Με βαριά «βιομηχανία», όπως και στην υπόλοιπη Κρήτη, τον τουρισμό, το Ρέθυμνο διατηρεί στοιχεία που συνδέονται άμεσα με τον πρωτογενή τομέα, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των κατοίκων μέχρι και σήμερα διατηρεί καλλιέργειες, συνεχίζοντας μια παράδοση χρόνων.
Από τα ανυπόταχτα βουνά, μέχρι τις ακτινωτές παραλίες, είτε του βόρειου άξονα είτε πολύ περισσότερο του Νότου, αυτή η γωνιά της Κρήτης έχει το πράσινο χρώμα της ελιάς, το άρωμα του φρεσκοψημένου παξιμαδιού, τον ήχο των αιγοπροβάτων που ανεβοκατεβαίνουν τον Ψηλορείτη και τη ζεστασιά του ρεθυμνιώτικου αγροτουρισμού, που υπόσχεται μοναδικές εμπειρίες.
Ίσως όταν κάποιος βρεθεί στο Ρέθυμνο καταλαβαίνει και νιώθει περισσότερα. Όμως, η αίσθηση του τόπου είναι σαν να περνάει μέσα από τα προϊόντα του και ίσως γι’ αυτόν τον λόγο έχει αυτήν τη δυναμική που λίγες περιοχές της χώρας διαθέτουν.
Κτηνοτροφία
Με σήμα κατατεθέν τη ρεθυμνιώτικη γραβιέρα
Αν σε ολόκληρη την Κρήτη το προϊόν που ξεχωρίζει είναι το ελαιόλαδο, και αυτό σχετίζεται τόσο με την ποιότητα όσο και με τη δυναμική που έχει αναπτύξει, στο Ρέθυμνο το προϊόν που ταυτίζεται απόλυτα με την περιοχή δεν είναι άλλο από το αιγοπρόβειο γάλα, αφού η κτηνοτροφία δεσπόζει σε όλο το εύρος του νομού, ενώ το σήμα κατατεθέν δεν είναι άλλο από τη ρεθυμνιώτικη γραβιέρα. Ο νομός διαθέτει περισσότερους από 40.000 κτηνοτρόφους, με μικρότερη ή μεγαλύτερη δράση, ενώ κάθε χρόνο παράγονται 23.000 τόνοι γάλα που, στο μεγαλύτερο μέρος τους, διατίθενται σε τυροκομεία για την παραγωγή εξαιρετικής ποιότητας τυριών.
«Υπάρχουν πολλές ολοκληρωμένες εγκαταστάσεις στο Ρέθυμνο. Υπάρχουν κτηνοτρόφοι που, εκτός από τη φροντίδα των ζώων και την παραγωγή του γάλακτος, διαθέτουν σύγχρονα τυροκομεία και δημιουργούν από το εξαιρετικής ποιότητας γάλα το ίδιο εξαιρετικά τυριά, με κορωνίδα τη διάσημη γραβιέρα Ρεθύμνου», λέει ο Γιώργος Βενιεράκης, πρόεδρος του Κτηνοτροφικού Συλλόγου Ρεθύμνου. Παρά τη σπουδαία πορεία που έχουν ακόμη και στις διεθνείς αγορές τα ρεθυμνιώτικα τυριά, ο ίδιος διευκρινίζει ότι έχουν ακόμη δρόμο για να μπουν μέσα στα μεγάλα ξενοδοχεία του νησιού. «Αυτός είναι ένας βασικός στόχος μας. Αν μπουν μέσα στα ξενοδοχεία τα τυριά, νομίζω ότι θα είναι η καλύτερη δυνατή διαφήμιση του, ούτως ή άλλως, δυνατού μας προϊόντος. Καλές είναι οι εξαγωγές και αυτή η πορεία πρέπει να συνεχιστεί. Ωστόσο, νομίζω ότι θα πάρουν άλλη διάσταση τα προϊόντα και η δύναμή τους, αν μπουν μέσα στα ξενοδοχεία που σήμερα, σε ένα αρκετά μεγάλο μέρος τους, χρησιμοποιούν τυριά πότε ελληνικά, πότε από το εξωτερικό, όχι πάντως ρεθυμνιώτικα», επισημαίνει ο πρόεδρος του Συλλόγου Κτηνοτρόφων.
Το στοίχημα του Μπαχρέιν
Με έδρα το Μιξόρρουμα του Αγίου Βασιλείου στο Ρέθυμνο, ο τυροκόμος Μανώλης Τζουρμπάκης, έχοντας εμπειρία από το 1978 που η οικογένειά του έφτιαχνε υψηλής ποιότητας τυριά, αποφάσισε το 2015 μαζί με τους γιους του, Γιάννη και Γιώργο, να συνεχίσουν δυναμικά την πορεία στον χώρο.
«Τα τυριά μας προσπαθούμε, και αυτός είναι ο στόχος μας, να αντιπροσωπεύουν τη γνήσια διατροφική κρητική παράδοση. Μέχρι σήμερα, είναι χαρά μας που σε όλη την Ελλάδα φτάνουν τα προϊόντα μας και η ανταπόκριση είναι μεγάλη», λέει ο κ. Τζουρμπάκης, που το τελευταίο διάστημα έχει στενές επαφές με το Μπαχρέιν απ’ όπου έχουν εκφράσει την επιθυμία να εισάγουν τυριά του.
Η οικογενειακή επιχείρηση στηρίζεται στην καλή πρώτη ύλη και στον παραδοσιακό τρόπο παρασκευής τυριών. Προμηθεύεται το φρέσκο γάλα από ντόπιους και μόνο κτηνοτρόφους και με τον τρόπο αυτόν διασφαλίζεται η ποιότητα.
Και ο ξινόχοντρος
Εκτός από τη γραβιέρα Ρεθύμνου, το κεφαλοτύρι, το τυροζούλι, το λευκό τυρί, τη μυζήθρα και τον ανθότυρο, το Τυροκομείο Τζουρμπάκη διαθέτει στην αγορά ανθόγαλο (παραδοσιακό κρεμώδες, μαλακό τυρί που παράγεται από την αποκορύφωση του παστεριωμένου γάλακτος), αλλά και τον περίφημο κρητικό ξινόχοντρο. Πρόκειται για παραδοσιακό γαλακτοκομικό προϊόν του νησιού από αιγοπρόβειο γάλα μετά από όξυνση, σιτάρι και ελαιόλαδο.
«Είναι προϊόντα που γνωρίζουμε καλά ότι οι Κρητικοί, εδώ και αιώνες, τα έχουν στη βάση της διατροφής τους. Νομίζω ότι αποτελούν ένα βασικό τμήμα της κρητικής διατροφής, που είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο. Αυτή είναι και η κινητήριος δύναμή μας. Να δίνουμε στους καταναλωτές ό,τι καλύτερο μπορούμε».
Καλλυντικά με πρώτη ύλη τον πλούτο της φύσης
Όλα ξεκίνησαν όταν πριν από κάποια χρόνια ένας υπερήλικας Κρητικός, γεννημένος και μεγαλωμένος στο βουνό, μοιράστηκε με τον Βασίλη Μυριοκεφαλιτάκη τη συνταγή του για την παρασκευή του αγνού και παραδοσιακού σαπουνιού. Αυτήν η συνταγή άνοιξε τον δρόμο για το σαπούνι «AMALTHIA», το οποίο παρασκευάζεται στον Άγιο Δημήτριο Ρεθύμνου και μέχρι σήμερα έχει καταφέρει να αποσπάσει δυνατές κριτικές, στηριζόμενο στο κρητικό ελαιόλαδο και στο εκχύλισμα αγριοκρεμμύδας.
Βασικό συστατικό για τη δημιουργία του σαπουνιού, όπως λέει και ο κ. Μυριοκεφαλιτάκης, είναι το μεράκι για το προϊόν και η αγάπη για τη φύση, που επιβάλλει όλα αυτά τα χρόνια το συγκεκριμένο σαπούνι, σε αντίθεση με οποιοδήποτε άλλο βιομηχανοποιημένο προϊόν, να είναι 100% φυσικό, από βότανα που φύονται στα βουνά της Κρήτης και βέβαια παρθένο ανεπεξέργαστο λάδι ελιάς. Η γκάμα όμως των προϊόντων «απλώθηκε» και εκτός από το σαπούνι «AMALTHIA», με σύμμαχο τη φύση και τις φυσικές πρώτες ύλες της, δημιουργήθηκαν καλλυντικά προϊόντα που στηρίχθηκαν στον συνδυασμό του ελαιολάδου με πλήθος φυτικών εκχυλισμάτων, για την περιποίηση του σώματος, του προσώπου, αλλά και των μαλλιών.
«Πάντα στόχος μας θα είναι η ποιότητα και η χρήση των αγνών υλικών της κρητικής γης», διευκρινίζει ο κ. Μυριοκεφαλιτάκης. Ο ίδιος αποφεύγει να μιλάει για τα προϊόντα του, που διατίθενται σε καταστήματα υγιεινών τροφών (προϊόντα βιολογικής καλλιέργειας) και στα φαρμακεία, αφήνοντας όσους τα δοκιμάζουν να έχουν τη δική τους άποψη. Οι… κριτές είναι πλέον πολλοί, καθώς τα προϊόντα της εταιρείας έχουν «κερδίσει» και ξένες αγορές, όπως της Γερμανίας, της Ιαπωνίας, της Αγγλίας, της Αμερικής και της Κύπρου.
ΕΑΣ ΡΕΘΥΜΝΟΥ
Συνθήκες πρωτοποριακής λειτουργίας με επίκεντρο τον πράσινο χρυσό
Στο Ρέθυμνο από το 1936, η παρουσία της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών καταγράφει πορεία που εξελίσσεται, και μάλιστα δυναμικά, μέσα στον χρόνο, στηρίζοντας την αγροτική οικονομία της περιοχής. Στη δράση της εντάσσεται ο όμιλος επιχειρήσεων ΑΣΕΑΡ (θυγατρική της Ένωσης), ΑΣΕΑΡ Γερανός και η Ένωση Ενεργειακή (ενεργειακό πάρκο 2,4 MW). Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής της μπήκε το ελαιόλαδο, που μέχρι και σήμερα είναι η «ναυαρχίδα» των προϊόντων, σε μια περιοχή κατεξοχήν ελαιοκομική όπου δραστηριοποιούνται περίπου 14.000 παραγωγοί, παράγοντας 25.000 τόνους εξαιρετικό ελαιόλαδο ετησίως.
«Το ελαιόλαδο δεν θα μπορούσε παρά να είναι στο κέντρο της προσοχής μας. Με την προσθήκη, μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, του ελαιοτριβείου στο Σπήλι, νομίζω ότι συμπληρώνεται μια αλυσίδα δράσης, που σφραγίζει την ποιότητα σε όλες τις διαδικασίες και σε όλες τις φάσεις. Επιπλέον, με το εργαστήριο της ελιάς (Θρούμπα Αμπαδιάς), το μοναδικό ΠΟΠ στην Κρήτη, η στόχευση δεν είναι άλλη από την ανάδειξη του ποιοτικού προϊόντος σε ελαιόλαδο και ελιά. Ένα χρέος που νιώθουμε ότι έχουμε, αφού γνωρίζουμε καλά τι εξαιρετικά προϊόντα παράγει ο τόπος μας», εξηγεί ο πρόεδρος της Ένωσης, Νικήστρατος Χαροκόπος.
Μία από τις ξεχωριστές συνεργασίες της Ένωσης είναι αυτή που περιλαμβάνει ένα ολόκληρο χωριό, τα περίφημα Σκουλούφια. Εκεί που η βιολογική δραστηριότητα είναι πιστοποιημένη και οι εκατοντάδες ελαιοπαραγωγοί, που ασχολούνται με την ολοκληρωμένη διαχείριση, διαμορφώνουν μια άλλη λογική πάνω στην οποία δημιουργεί η Ένωση Ρεθύμνου συνθήκες πρωτοποριακής λειτουργίας, πάντα με γνώμονα το ελαιόλαδο με την εμπορική ονομασία «ΡΙΘΥ», που από το 1993 καταγράφει σημαντική πορεία στην παγκόσμια αγορά.
«Κάθε χρόνο τυποποιούμε 4.000 τόνους και, εκτός από την αγορά της Ελλάδας, το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο από το Ρέθυμνο και τις σύγχρονες εγκαταστάσεις μας ταξιδεύει σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Αμερική, τη Γερμανία, τη Ρωσία, τη Γαλλία, την Αυστραλία, αλλά και την Κίνα», λέει ο κ. Χαροκόπος. Σε ό,τι αφορά την ποιότητα και την εξέλιξη για το ελαιόλαδο, ο ίδιος δίνει μεγάλη σημασία στη λειτουργία του Εργαστηρίου Γευσιγνωσίας, που είναι ένα από τα τρία διαπιστευμένα στην Ελλάδα και συνδέεται άμεσα με παγκόσμιους διαγωνισμούς.
«Έχουμε μια πολύχρονη εμπειρία στο κομμάτι του ποιοτικού ελέγχου και της ολικής ποιότητας που αφορά στα οργανοληπτικά και χημικά χαρακτηριστικά του ελαιολάδου. Με τον τρόπο αυτόν και τη δυναμική του Οργανοληπτικού Εργαστηρίου, σε συνδυασμό με τη συμμετοχή σε διεθνείς διαγωνισμούς, νομίζω ότι συμπληρώνουμε ένα πλαίσιο που βοηθάει στη διασφάλιση της ποιότητας. Αυτό δεν αφορά μόνο το ελαιόλαδο του Ρεθύμνου, αφού η δράση του εργαστηρίου απλώνεται σε όλη την Κρήτη. Ξεχωριστής, δε, σημασίας για το κρητικό ελαιόλαδο είναι και η διοργάνωση του Παγκρήτιου Διαγωνισμού Ελαιολάδου, που γίνεται με τη συνδιοργάνωση της Περιφέρειας Κρήτης, δίνοντας άλλη προοπτική σε ένα προϊόν του οποίου η δυναμική είναι αναμφισβήτητη, ωστόσο έχει ακόμη περιθώρια ανάδειξης».
H μπύρα που γεννήθηκε από ελληνογερμανικό έρωτα
Όταν ο Γερμανός μαθηματικός Bernd Brink γνώρισε τη μετέπειτα σύζυγό του, Ευαγγελία Παπαδάκη, ούτε ο ίδιος, αλλά ούτε και κάποιος άλλος θα μπορούσε να φανταστεί ότι ο άντρας αυτός για τα μάτια της αγαπημένης του όχι απλά θα εγκατέλειπε τη χώρα του, αλλά θα γινόταν και ο πρώτος άνθρωπος στην Ελλάδα που θα δημιουργούσε βιολογική ζυθοποιία και θα έδινε στο Ρέθυμνο και στην Κρήτη γενικότερα τη δική της μπύρα!
Από τη Γερμανία στην Κρήτη η αλλαγή σελίδας δεν ήταν εύκολη υπόθεση, κυρίως σε ό,τι αφορά τη δαιδαλώδη ελληνική γραφειοκρατία, με την οποία, όπως λέει στην «ΥΧ», κατάφερε να «παλέψει» και να βγει νικητής.
Η βιολογική ζυθοποιία δημιουργήθηκε το 1999 στους Αρμένους του Δήμου Ρεθύμνου και παρασκευάζει τη «Brink’s Ξανθιά» και τη «Brink’s Μαύρη» μπύρα σε φιάλες των 0,33 λ. Για δέκα χρόνια, η μπύρα είχε την ονομασία «Ρεθυμνιακή Ξανθιά» και «Ρεθυμνιακή Μαύρη», η οποία άλλαξε, αφού ο νόμος περί ζύθου δεν προβλέπει μπύρα με ονομασία προέλευσης. Έτσι, οι ιδιοκτήτες έβαλαν στην ετικέτα την επωνυμία «Βrink’s», που είναι και το όνομα της οικογένειας και έτσι με το όνομά της εγγυάται, όπως λέει ο κ. Brink, την ποιότητα του προϊόντος.
H ετήσια παραγωγή είναι περίπου 1.000 εκατόλιτρα μπύρα, που διατίθενται σε επιλεγμένα καταστήματα σε όλη την Ελλάδα. Για την παρασκευή της ακολουθείται πιστά ο νόμος που ισχύει στη Γερμανία από το 1516, ο οποίος ορίζει αυστηρά τα συστατικά για την παρασκευή της μπύρας, τα οποία είναι νερό, βύνη, λυκίσκος και μαγιά, λέει ο κ. Bernd Brink. Ο ίδιος εξηγεί ποια από τα χαρακτηριστικά της τη διαφοροποιούν από τις άλλες: «Η μπύρα ωριμάζει σε χαμηλή θερμοκρασία και της δίνουμε τον χρόνο που χρειάζεται ώστε να αποκτήσει όλα τα πλούσια χαρακτηριστικά της. Οι πρώτες ύλες της είναι βιολογικά υλικά με πιστοποιητικά και η μπύρα έχει πιστοποιηθεί από τη ΔΗΩ ως βιολογικό προϊόν. Επιλέξαμε τη μη παστερίωση και το μη φιλτράρισμα για να μην αλλοιώνεται το χαρακτηριστικό άρωμα και η πλούσια φρέσκια γεύση που έχει. Αυτός είναι και ο λόγος που πρέπει απαραίτητα να διατηρείται στο ψυγείο». Η μπύρα, μάλιστα, έχει ήδη πετύχει τις πρώτες της διακρίσεις, αφού βραβεύτηκε από τον «Γαστρονόμο» της Καθημερινής, με βραβείο ποιότητας το 2008.
Creta Carob
Εκεί που το χαρούπι συναντά τη βιολογική παραγωγή
Ο Ηλίας Μανούσακας μεγάλωσε στον Καναδά, αλλά η καρδιά του πάντα χτυπούσε στην Κρήτη από όπου καταγόταν η οικογένειά του και επί χρόνια αναζητούσε την ευκαιρία να έρθει μόνιμα στο νησί για να ζήσει. Κι αυτό έγινε σε μεγάλο βαθμό πράξη λόγω των χαρουπιών που, όπως λέει, ήταν εγκαταλειμμένα ως καλλιέργεια. «Έψαξα, έμαθα και αποφάσισα να ασχοληθώ», λέει σήμερα, γνωρίζοντας ότι, πέντε χρόνια μετά την έναρξη του εγχειρήματος, αποδεικνύεται ότι είχε απόλυτο δίκιο.
Το χαρούπι είναι μία από τις καλλιέργειες που σε δύσκολες εποχές, όπως στην Κατοχή, ενίσχυσαν κατά πολύ τον αγώνα των Κρητικών για επιβίωση. Αποτελεί ιδανικό υποκατάστατο της σοκολάτας, της ζάχαρης, αλλά και του κακάο και ως καλλιέργεια, μετά από αρκετά χρόνια που έμεινε στην αφάνεια, έχει επιστρέψει δυναμικά στην Κρήτη. Η εταιρεία «Creta Carob» Αφοί Μανούσακα ΟΕ δραστηριοποιείται από το 2011 στην παραγωγή μιας μεγάλης γκάμας προϊόντων διατροφής με βάση το χαρούπι, με στόχο να εδραιωθεί ως συστατικό στο καθημερινό διαιτολόγιο.
«Η εταιρεία μας, επί του παρόντος, παράγει 40 διαφορετικούς κωδικούς προϊόντων. Παράγουμε μια σειρά προϊόντων, τα οποία αποτελούνται αποκλειστικά και μόνο από χαρούπι σε ποσοστό 100%, δίχως την προσθήκη οποιουδήποτε αλλού συστατικού. Προϊόντα όπως το χαρουπόμελο, το χαρουπάλευρο, η χαρουπόσκονη (υποκατάστατο του κακάο), το ρόφημα χαρουπιού (τσάι), το caroffee (υποκατάστατο καφέ) έχουν την ιδιαιτερότητα ότι αφενός δεν περιέχουν γλουτένη και καφεΐνη και αφετέρου περιέχουν μεγάλες ποσότητες στοιχείων όπως ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο, φώσφορο, κάλιο, καθώς και βιταμίνες όπως Α, Β1, Β2 και D. Επίσης, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και χαμηλά λιπαρά», εξηγεί ο υπεύθυνος πωλήσεων της εταιρείας, Νίκος Μανούσακας.
Η επιτυχημένη δραστηριότητα της εταιρείας συμπληρώνεται με μια σειρά «έτοιμων προϊόντων», όπως διάφορα αρτοπαρασκευάσματα, μακαρόνια, θρεπτικές μπάρες, πραλίνα χαρουπιού, μαρμελάδες κ.ά. Η «Creta Carob», που εδρεύει στην Αργυρούπολη του Ρεθύμνου, μέσα σε πέντε χρόνια έχει καταφέρει να διαθέτει ίσως τη μεγαλύτερη σειρά βιολογικών προϊόντων. Όπως λέει ο κ. Μανούσακας, αυτό που επιχειρούν να πετύχουν και είναι στους άμεσους στόχους τους δεν είναι άλλο από «το να εδραιωθούμε ακόμη περισσότερο στην αγορά και να καταφέρουμε να εξάγουμε σε όσο το δυνατόν περισσότερες χώρες του εξωτερικού».
Του αμπελιού όλα τα καλούδια
Μπορεί το κρασί σε όλη την Κρήτη να βρίσκεται μεταξύ των πιο δυναμικών προϊόντων, ωστόσο τα τελευταία χρόνια και άλλα προϊόντα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με την αμπελοκαλλιέργεια έχουν αναπτύξει ισχυρή παρουσία και, μάλιστα, στην παγκόσμια αγορά.
Ανάμεσα στις οικογένειες που χρησιμοποίησαν τη γνώση τους στο κρασί και ενίσχυσαν τη δράση τους είναι η οικογένεια Ζουμπεράκη στο Ρέθυμνο. Σε έκταση 100 στρεμμάτων στο χωριό Καλή Συκιά στις πλαγιές του Κρυονερίτη στο νοτιοδυτικό Ρέθυμνο, δημιουργούν εκτός από βιολογικής καλλιέργειας κρασιά, ποτά και αποστάγματα όπως ρακή, ούζο, λικέρ κρητικών φρούτων, ρακόμελο, αλλά και προϊόντα ξιδιού.
«Η Κρήτη είναι ούτως ή άλλως μια μεγάλη δύναμη και η αλήθεια είναι ότι αν στοχεύεις στην ποιότητα, βάζοντας μερικές πινελιές εξέλιξης, πετυχαίνεις κάτι μοναδικό», λέει ο Πέτρος Ζουμπεράκης. Ως μέλος μιας οικογένειας που λατρεύει τον τόπο της, εδώ και χρόνια καλλιεργώντας τη γη της, αποδεικνύει ότι η γνώση, το μεράκι και η φαντασία, που «πατάει» πάνω στην παράδοση, καλλιεργούν ένα γερό έδαφος για να αναπτυχθείς, ακόμη και αν οι δυσκολίες στη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης είναι σύνθετες.
Όπως εξηγεί, οι κλιματολογικές συνθήκες, ο προσανατολισμός των αμπελώνων και τα εδάφη δημιουργούν ένα ιδανικό μικροκλίμα για τις βιολογικές καλλιέργειες, που αιώνες τώρα δίνουν εξαιρετικής ποιότητας σταφύλια. «Όταν έχεις σωστή βάση για να αναπτύξεις τα προϊόντα σου, είναι σαν να έχεις διασφαλισμένο αποτέλεσμα», εξηγεί. Ο ίδιος υποστηρίζει ότι παρά το γεγονός ότι το κρασί έχει πολύ μεγάλη ανταπόκριση, τα τελευταία χρόνια και τα υπόλοιπα προϊόντα δείχνουν ότι έχουν φανατικό κοινό στις συνολικά οκτώ χώρες του εξωτερικού όπου κατευθύνονται.
«Η ρακή είναι πολύ δυνατό προϊόν, ταυτισμένο με την Κρήτη. Τα τελευταία χρόνια, όμως, και το ρακόμελο είναι αναγνωρίσιμο. Παράγουμε ούζο, λικέρ κρητικών φρούτων, όπως ρόδια, περγαμόντο κ.λπ., ενώ ιδιαίτερα δυναμικά κινούνται και τα προϊόντα ξιδιού». Μεταξύ των προϊόντων ξιδιού που παρασκευάζει και διαθέτει στην αγορά η οικογένεια Ζουμπεράκη είναι το λευκό ξίδι (ποικιλιακό), το ερυθρό παλαιωμένο σε δρύινα βαρέλια, ξίδι με θυμαρίσιο μέλι και βότανα, ξίδι βάλσαμο, ξίδι με μέλι –ανθούς πορτοκαλιάς– βότανα, αλλά και πετιμέζι.
«Κρατάμε μια παραδοσιακή προσέγγιση στα προϊόντα μας και με τον τρόπο αυτόν δημιουργούμε ναι μεν νέα προϊόντα, αλλά με μια βάση που εγγυάται το αποτέλεσμα. Αυτός είναι και ο στόχος μας. Να αναπτυσσόμαστε σταθερά, κάνοντας βήματα που όμως είναι στενά συνδεδεμένα με την παράδοση του τόπου και κυρίως την ποιότητα», εξηγεί, διευκρινίζοντας ότι, εκτός από το εξωτερικό, τα προϊόντα έχουν βρει φανατικούς θαυμαστές στην Κρήτη και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Kαι από τον Μυλοπόταμο ελιές και παξιμάδι!
Οι γεύσεις και, κυρίως, οι μυρωδιές ως μνήμες από τα παιδικά του χρόνια οδήγησαν τον Γιάννη Κλάδο από τα Λιβάδια Μυλοποτάμου να ακολουθήσει επαγγελματικά όχι αυτό που πίστευε ότι θα μπορούσε με επιτυχία να κάνει, αλλά αυτό που αγαπούσε περισσότερο.
«Η μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού, όπως το έβγαζε από τον ξυλόφουρνο η μάνα μου, ήταν από τις πιο αγαπημένες μου παιδικές αναμνήσεις όταν μεγάλωσα, όπως άλλωστε και της γυναίκας μου, που είχε μάθει στο παραδοσιακό, νοικοκυρεμένο ζυμωτό ψωμί της μητέρας της. Ουσιαστικά, αυτές οι μυρωδιές και οι θύμησες μας οδήγησαν να δημιουργήσουμε τον παραδοσιακό μας ξυλόφουρνο στα Λιβάδια Μυλοποτάμου Ρεθύμνης και να αναπτύξουμε την επιχείρησή μας, με βάση την ποιότητα και την παράδοση των παλιών γυναικών του Ψηλορείτη, στην παρασκευή ψωμιού και παξιμαδιών», λέει ο κ. Κλάδος, ιδιοκτήτης του φούρνου «Το Βώσακος». Παρά τη σύγχρονη πραγματικότητα και το «ανακάτεμα» των γεύσεων, επιμένει να χρησιμοποιεί όχι μόνο τις παραδοσιακές συνταγές, αλλά και τα αγνά υλικά του τόπου.
«Δίνουμε στους πελάτες μας ποιοτικά προϊόντα με την προσπάθεια και τον κόπο της παλαιινής εποχής, γιατί ακολουθούμε την ίδια ακριβώς επίπονη διαδικασία. Ζυμώνουμε μόνο με αλεύρι από τους μύλους της Μεσσαράς Ηρακλείου, επιλεγμένο με προσοχή και με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, για να ζωντανέψουμε τις παιδικές μας αναμνήσεις», εξηγεί δείχνοντας με υπερηφάνεια το λεγόμενο ξομπλιαστό κουλούρι του γάμου και της βάφτισης, το οποίο ως παράδοση έτεινε να εξαφανιστεί. Όμως, η διατήρηση της παραδοσιακής συνταγής είναι γι’ αυτόν και τη σύζυγό του, Ελευθερία, μια πολύ σπουδαία υπόθεση, αφού είναι από τους ελάχιστους φούρνους που παρασκευάζουν αυτό το ιδιαίτερο ψωμί που απαιτεί λεπτή, καλλιτεχνική διακόσμηση και γεύση με μοναδικά αρώματα. Τα παξιμάδια του κ. Κλάδου, όμως, πέρα από την ποιότητα που μπορεί κάθε Κρητικός να αντιληφθεί δοκιμάζοντάς τα, έχουν ήδη καταφέρει να κερδίσουν ένα μεγάλο και απαιτητικό κοινό ακόμη και εκτός Κρήτης. Πέρα από τα χωριά του Μυλοποτάμου, το Ρέθυμνο και το Ηράκλειο, τα τελευταία χρόνια τα παξιμάδια ταξιδεύουν, εκτός από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και τη Ρόδο, και στο εξωτερικό, όπως στη Γερμανία, στην Ολλανδία και στο Ηνωμένο Βασίλειο, σε επιλεγμένα εστιατόρια και καταστήματα.
Βιολογικό γιαούρτι με ονομασία που κουβαλάει μια ολόκληρη ιστορία
Ο Μανώλης Πατεράκης είναι ένας νέος άνθρωπος από το Αμάρι Ρεθύμνου που, έχοντας μεγαλώσει σε κτηνοτροφική οικογένεια, αποφάσισε το 2005 να αφήσει μια άλλη μεγάλη του αγάπη, τη δημοσιογραφία, και να ασχοληθεί επαγγελματικά με τη βιολογική εκτροφή αιγοπροβάτων. Εκεί στηρίχθηκε και με τη λογική αυτήν γεννήθηκε η ιδέα του βιολογικού γιαουρτιού «Μπαχρής», που ακόμη και ως ονομασία κουβαλάει μια ολόκληρη ιστορία, όπως ο ίδιος λέει. «Μπαχρής είναι μια έννοια με βαθιές ρίζες στους αιώνες και με ιστορική σημασία. Συμβολίζει τον Κρητικό βοσκό που διαθέτει τα περισσότερα ζώα σε μία περιοχή, αυτό τουλάχιστον υποστηρίζουν οι παλαιότεροι», εξηγεί ο Μανώλης Πατεράκης που πλέον διαθέτει μια κάθετη μονάδα παραγωγής βιολογικού γιαουρτιού, που παρασκευάζεται από δικά του ζώα. Αυτό είναι, άλλωστε, που κάνει τη μονάδα του να διαφέρει.
«Εκτρέφουμε με τον αδερφό μου με βιολογικό τρόπο σε εκτάσεις μας. Παράγουμε στη δική μας μονάδα το βιολογικό γιαούρτι, το οποίο διαθέτουμε στην αγορά. Στο επίκεντρό μας είναι η ποιότητα, εκεί στοχεύουμε. Άλλωστε, αυτός ήταν και ο στόχος μας. Μια σχετικά μικρή μονάδα, την οποία θα μπορούμε να ελέγχουμε σε καθημερινή βάση», διευκρινίζει, μιλώντας με καμάρι για τη μονάδα αυτή, αλλά και για τη σημαντική πορεία της προσπάθειάς του.
CRETA FARMS
Εμπορική επιτυχία με άρωμα και γεύση κρητική
Η ιστορία της ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 από το Λατζιμά Ρεθύμνου, που η οικογένεια Δομαζάκη ίδρυσε την πρώτη οργανωμένη μονάδα παραγωγής χοιρινού κρέατος στην Κρήτη. Περίπου 40 χρόνια μετά, η πρωτοπόρος στον χώρο της εταιρεία Creta Farms απλώνεται όχι μόνο στην Ελλάδα, αφού τα προϊόντα της ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο.
Πρόκειται για μια αμιγώς ελληνική εταιρεία που εξελίχθηκε σε έναν από τους μεγαλύτερους εξειδικευμένους ομίλους επιχειρήσεων κρέατος και αλλαντικών. Μέχρι και σήμερα διατηρεί στενή σχέση με το αρχικό όραμα, που δεν ήταν άλλο από την υψηλή ποιότητα των προϊόντων που διαθέτει στην αγορά.
Η αρχή από τον Στυλιανό Δομαζάκη, πατέρα των σημερινών ιδιοκτητών, αποτέλεσε τη βάση στην οποία στηρίχθηκαν στη συνέχεια τα δύο παιδιά του, ο Εμμανουήλ και ο Στυλιανός, για να δημιουργήσουν τη σημερινή επιχείρηση, διαθέτοντας μεράκι για τη δουλειά τους, αλλά και αγάπη για την κρητική διατροφή, με κεντρικό όραμά τους να γίνουν πρεσβευτές της, ταξιδεύοντάς την σε όλο τον κόσμο.
Η Creta Farms διαθέτει υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και μια καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής με δυναμικότητα πάνω από 100 τόνους ημερησίως. Στην προσπάθεια ανάπτυξης και εξέλιξής της, στηρίχθηκε σε μια δυνατή συνταγή που είχε και έχει να κάνει με την κρητική καταγωγή και, ταυτόχρονα, την πίστη στη διατροφική αξία του ελαιολάδου μέσα από την οποία γεννήθηκε η συνταγή «Εν Ελλάδι». Πρόκειται για μια πρωτοποριακή σειρά προϊόντων που βασίστηκε στη μοναδική ιδέα της χρήσης του εξαιρετικού παρθένου ελαιολάδου στη φυσική του μορφή σε εκλεκτά κομμάτια κρέατος.
Υιοθετώντας το σλόγκαν «Think globally, act locally» («Σκέψου παγκόσμια, δράσε τοπικά»), ο στρατηγικός σχεδιασμός διεθνούς ανάπτυξης της Creta Farms περιλαμβάνει σήμερα τις αγορές της Ισπανίας, της Γερμανίας, των ΗΠΑ, της Μεγάλης Βρετανίας, της Κύπρου και της Αυστραλίας.
της Κάλιας Πετσαλάκη
