ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Σοφία Μανιατάκη: «Η τέχνη δεν μπορεί να αποστασιοποιείται από την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης»

«Η τέχνη δε γνωρίζει αξίες οικονομικές, δεν αρνείται τη συμμετοχή και σύμπραξη σε ένα έργο, ευτελών υλικών, κυρίως η τέχνη δεν μπορεί να αποστασιοποιείται από την καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης σε έναν κόσμο όπου τα περιβαλλοντικά προβλήματα και εγκλήματα κυκλώνουν και ματώνουν τις ζωές όλων μας».

Με αυτή τη στοχοπροσήλωση στην εικαστική της πορεία, η Ρεθεμνιώτισα Σοφία Μανιατάκη με καταγωγή από τις Σαϊτούρες, μιλάει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ για την ανάγκη να υπάρξει «εθισμός» των ανθρώπων στην τέχνη «…αν θέλουμε να σώσουμε όχι μόνο τον εσωτερικό μας κόσμο αλλά και τον κόσμο ολάκερο», όπως επιμένει να λέει.

Η εικαστικός Σοφία Μανιατάκη, έργα της οποίας φιλοξενούνται στη μόνιμη Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων, ενώ συμμετέχει και στη Φορτέτσα στο Ρέθυμνο, με έργο της να «στέκεται ταπεινό και προσηλωμένο» δίπλα στην ορχήστρα, που εκτελεί έργα στο πλαίσιο τιμής και μνήμης για τη Μαρία Κάλλας. Όπως αναφέρει η καλλιτέχνης, «μόνο οι καλλιτέχνες επιτρέπεται ή επιβάλλεται να εκθέτουν το εαυτό τους δημόσια. Δεν επιτρέπεται να εκθέτουμε το περιβάλλον και το οικολογικό μας σύστημα σε κίνδυνο με διαχείριση απορριμμάτων, η οποία δεν έχει σχέση με την ευαισθησία μας ως πολίτες, με την ορθολογική διαχείριση από πλευράς της πολιτείας και φυσικά χωρίς την απαιτούμενη γνώση και παιδεία προς τα παιδιά μας». Η ίδια στέλνει το μήνυμα της ανακύκλωσης, χρησιμοποιώντας στα τεράστια σε όγκο έργα της, φιγούρες, ανδρείκελα και παραστάσεις, ως πρώτη ύλη, υλικά τα οποία άλλοι άνθρωποι απορρίπτουν στο περιβάλλον. «Θεωρώ ότι η έκθεση ενός καλλιτέχνη στο κοινό αποτελεί την πεμπτουσία ενός διαλόγου μεταξύ των εσωτερικών κόσμων του καλλιτέχνη και του κοινού. Επικοινωνία, η οποία όμως οφείλουμε να έχει και παιδευτικό χαρακτήρα, στέλνοντας ο καλλιτέχνης το μήνυμα για όλα όσα θεωρεί ότι μπορούν να βοηθήσουν τον κόσμο να γίνει καλύτερος».

Εργα της Σοφίας Μανιατάκη, έχουν εκτεθεί σε Γκαλερί, φεστιβάλ και εκθέσεις με σημαντικές, αυτήν στην βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων με τίτλο «Πρόσφυγες 1922 συν επιβίωση – ενσωμάτωση», η οποία μάλιστα είναι σε εξέλιξη. «Ξεκίνησε επίσης στην Φορτέτσα Ρεθύμνου η ατομική μου έκθεση με τίτλο AVE MARIA (το δάκρυ). Τα έργα μου απευθύνονται έμμεσα στην κοινωνία μέσω του ανθρώπινου σώματος (ανδρείκελα). Χρησιμοποιώντας ανδρείκελα, αποτυπώνω τις βιωματικές και πολλές κρυφές ψυχικές πτυχές, αδυναμίες, πάθη, πίστη, ελπίδα, περηφάνια και κάθε αλήθεια που αποτυπώθηκε στο ανθρώπινο σώμα στην ιστορία της κοινωνίας της ανθρωπότητας» εξηγεί, τονίζοντας παράλληλα πως: «Αφετηρία σε αυτή τη διαδρομή ορίζω τη στιγμή των πρώτων δημιουργιών μου στην υψηλή ραπτική κάπου στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Αργότερα ως καλλιτέχνης διατήρησα και διατηρώ τα ίδια στοιχεία ραπτικής, όπως αναγεννησιακού ή γοτθικού για παράδειγμα τύπου. Όμως, ως καλλιτέχνη με έχει γνωρίσει το ευρύ κοινό από το 2013».

Επιμένει η Σοφία Μανιατάκη ότι καλλιτέχνης χωρίς να γεννάει και να σκορπά μηνύματα δεν υπάρχει, για την οικολογία, τις ανθρώπινες σχέσεις, τον σεβασμό στην ιστορία και την κοινωνική επαγρύπνηση. «Θα ήθελα τα δικά μου μηνύματα να περάσουν στους ανθρώπους με σκοπό την εσωτερική διαδικασία και φυσικά την αφύπνιση, για μια καλύτερη κοινωνία. Αυτός είναι και ο λόγος που τα έργα μου διακρίνονται από το μεγάλο μέγεθος και τον όγκο. Άλλωστε κατάγομαι από την Κρήτη, ακολουθώ αρχές και παραδόσεις, τον τρόπο σκέψη της Κρήτης και το αποτύπωμα αυτών φαίνεται σε όλα μου τα έργα. Η ένταση και το μεγαλειώδες επιθυμώ και προσπαθώ να συνυπάρχουν. Επιδιώκω αφενός το δέος αφετέρου το ξύπνημα των αισθήσεων και της μνήμης. Στοιχεία απαραίτητα για να διατηρείται ο άνθρωπος σε εγρήγορση».

Το έργο της «Το Ταξίδι» που βρίσκεται στη μόνιμη έκθεση της Βιβλιοθήκης της Βουλής και τράβηξε την προσοχή τόσο της πρώην υπουργού Πολιτισμού Μενδώνη όσο και του προέδρου της Βουλής κ. Τασούλα, αποτυπώνει σύμφωνα με την εικαστικό καλλιτέχνη, μια γυναικεία μορφή τη στιγμή του ξεριζωμού στη Μικρασιατική Καταστροφή (1922) στο μεγάλο ταξίδι των Ελλήνων Προσφύγων για τη νέα πατρίδα κρατώντας ό,τι πρόλαβαν να πάρουν για μια νέα αρχή, έχοντας μαζί την πίστη, την τέχνη, τις μνήμες, την ελπίδα, και την περηφάνια, που αποτελούν το πρωτόλειο της νέας αρχής. Στο Ρέθυμνο στο κάστρο της Φορτέτσας, στην έκθεση στα δίδυμα κτήρια που άρχισε στις 18/6 και θα διαρκέσει δύο μήνες, θα εκτίθεται μέχρι τον Αύγουστο το έργο της AVE MARIA (ΤΟ ΔΑΚΡΥ) «… που είναι μια ωδή για την αντοχή και την αναγέννηση, ενσωματώνει τη θλίψη μου για την πύρινη καταστροφή της Παναγίας των Παρισίων, Notre-Dame de Paris ένα αγαπημένο σύμβολο πίστης και αρχιτεκτονικού μεγαλείου. Το έργο εμπεριέχει στοιχεία που παραπέμπουν σε γοτθικού τύπου αρχιτεκτονική και πιστεύω ότι άξιζε να συνδεθεί και με την τελετή και μουσική βραδιά για τη Μαρία Κάλλας που το Ρέθυμνο με τους ανθρώπους της τέχνης και της αυτοδιοίκησης διοργάνωσαν. Η Μαρία Κάλλας γεννήθηκε για να συμμετάσχει και συμπορευτεί στους αέναους αγώνες για την εξέλιξη και την ιστορία της μουσικής. Βοήθησε από τη δικής της Σκάλα, ακόμα και στην ψυχική υπόσταση των ανθρώπων μέσω των ερμηνειών της. Εύχομαι και προσπαθώ από τη δική μου πλευρά να δημιουργώ έργα τα οποία χαίρομαι που χαρακτηρίζονται ως ιστορικά με βαρύτητα. Έργα ιστορικά διότι έχουν πολλές αναφορές στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Οι βασικές μου επιρροές είναι από το Μεσαίωνα και την Αναγέννηση, δύο περίοδοι σταθμοί της ανθρωπότητας που εμπεριέχουν το άσπρο και το μαύρο, το καλό και το κακό, δηλαδή όλα όσα κινούνται και παλεύουν στις καρδιές, τις ψυχές και το μυαλό των ανθρώπων».

Όπως αναφέρει η Σοφία Μανιατάκη, τα βαθιά μνήματα προς την ανθρωπότητα, αποκτούν ιδιαίτερη δύναμη και βαρύτητα, όταν τα ίδια αυτά μηνύματα είναι και αναγκαία. «Στάση ζωής μου είναι η μεταποίηση, να δίνω δηλαδή πνοή, μια δεύτερη ευκαιρία ζωής, σε κάθε ανακυκλώσιμο υλικό. Στα έργα μου υπάρχουν μόνο ανακυκλώσιμα υλικά πολλά από τα οποία χρονολογούνται ακόμα και πάνω από 100 χρόνων. Η τέχνη είναι για μένα μεράκι, είναι ένα ταξίδι που δεν τελειώνει ποτέ, θέλει μεγάλη εσωτερική αναζήτηση απομόνωση και ανιδιοτέλεια. Πιστεύω, διότι το νιώθω και επιτρέψτε μου να πω το βιώνω κιόλας, τα υλικά που βρίσκονται πεταμένα, στο περιθώριο, στην απομόνωση της μη χρήσης, με την απειλή της απόλυτης καταστροφής, του θανάτου δηλαδή, είναι υλικά που μπορούν και “μιλάνε”, έχουν ήχο, δονήσεις. Αυτός είναι και ο λόγος που καλώ τους συνανθρώπους μου να εθιστούν στην τέχνη, να βρουν την τέχνη, να έρθουν πιο κοντά και πιο κοντά και πιο κοντά σε έργα και δημιουργίες. Πιστέψτε με, όταν λέω πως ο καλλιτέχνης έχει ανάγκη, την όσο μεγαλύτερη επικοινωνία με τους ανθρώπους, εννοώ ότι τα έργα τα ίδια και ας νομίζεται πως είναι άψυχα, έχουν ανάγκη την επικοινωνία και κοινωνία τους με τους ανθρώπους».

Ζητάει μάλιστα από τους αρμόδιους και την επίσημη πολιτεία, η Σοφία Μανιατάκη η οποία έχει επιρροές ζωής από τη γεννέτηρα Κρήτη, τη συμπρωτεύουσα νύφη του Θερμαϊκού Θεσσαλονίκη, την πρωτεύουσα και γη της Ακρόπολης και των μνημείων, να ενισχυθεί ο ρόλος των καλλιτεχνών εικαστικών στη ροή και τη ζωή της ελληνικής κοινωνίας. «Μπορεί να υπάρχει μια κατά περίπτωση συμβατότητα με την ύπαρξη μας και με τα έργα μας με την πολιτεία, όμως θεωρώ ότι θα πρέπει η πολιτεία να δώσει μεγαλύτερη και πιο στοχευμένη προσοχή στην τέχνη, καθώς αυτή αποτελεί το μεγαλύτερο διδάσκαλο αρμονίας, ανθρωπισμού και πολιτισμού. Αξίζει να προβληματισθεί η πολιτεία για το ότι, τα τελευταία χρόνια λόγω των κοινωνικών, υγειονομικών, οικονομικών προβλημάτων υπήρχε μια αποχή από την τέχνη. Αυτή τη στιγμή φαίνεται πλέον η ανάγκη των ανθρώπων, να προσεγγίσουν περισσότερο και εκ νέου την τέχνη. Είναι ένστικτο αυτό, είναι ανάγκη για ψυχική πνευματική τροφή, είναι η αλήθεια των ανθρώπων που για να μπορέσει να κινηθεί ο ένας ανάμεσα από τους άλλους, βρίσκεται πάντα στην ανάγκη να αναζητάει ξανά και ξανά τις βασικές αρχές του πολιτισμού των κρατών, εθνών, κοινωνιών».

Ολοκληρώνοντας την κουβέντα με το ΑΠΕ ΜΠΕ η Σοφία Μανιατάκη, λέει ότι: «Η ζωή δεν είναι μία απλή διαδικασία ύπαρξης. Είναι βαθιά καλλιέργεια και σημαντικός αγώνας για να μπορεί ο άνθρωπος να ανθίζει, να απλώνει κλώνους και να ριζώνει. Το ίδιο είναι και η τέχνη που αγκαλιάζει την ανακύκλωση. Δεν είναι δηλαδή μία απλή διαδικασία, μα ένας ευγενής στόχος για μία πολιτισμένη και ευγενή ζωή. Αξίζει λοιπόν όλοι μας, κατά μόνας αλλά και όλοι μαζί, να ενισχύσουμε την προσπάθεια ανακύκλωσης, σεβασμού της γης που μας φιλοξενεί, μιας ατμόσφαιρας που μας δίνει αναπνοή και κρατάει ψηλά τους ορίζοντες μας. Και ας μην ξεχνάμε, η ζωή μοιάζει με την τέχνη. Είναι και οι δύο τους Παιχνίδι, Ευαισθησία, Καλοί Λογισμοί και Δώρα, πολλά Δώρα».