Οι άλλες χώρες απέκτησαν το ίδιο αεροσκάφος με 2,2 εκατ. ευρώ και η Ελλάδα θα πληρώσει πάνω από 7,7 εκατ. ευρώ!
Του Πάρι Καρβουνόπουλου
Πολλά παράδοξα προκύπτουν από την παραγγελία τριών αεροσκαφών εναέριας επιτήρησης DA62 MPP για το ελληνικό υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Προστασίας του Πολίτη. Το πρώτο είναι η τιμή τους. Το δεύτερο είναι ο τρόπος με τον οποίο έγινε η παραγγελία. Το τρίτο η συντήρηση τους. Η δημοσιογραφική ομάδα των Data Journalists ερεύνησε το θέμα και αποκαλύπτει τα «θολά» σημεία αυτής της συμφωνίας.
Η ανακοίνωση για την προμήθεια των τριών αεροσκαφών έγινε στις 4 Ιουλίου από την εταιρία Diamond Aircraft. Τα αεροσκάφη εναέριας επιτήρησης είναι τα DA62 MPP. Η ανακοίνωση πέρασε κάτω από τα ραντάρ των μέσων ενημέρωσης, μέχρι που οι Data Journalists ανέδειξαν το θέμα.
Αυτό που είναι γνωστό και δεν μπορεί να αμφισβητηθεί είναι ο προϋπολογισμός της προμήθειας. Το ποσό φθάνει τα 23.336.000 ευρώ και κρίνεται παραπάνω και από υπερβολικό. Γιατί;
Μια έρευνα αγοράς το αποδεικνύει. Τα συγκεκριμένα αεροσκάφη όπου κι αν πουλήθηκαν δεν ξεπέρασαν τα 2,2 εκατομμύρια ευρώ. Στην Αυστρία μάλιστα το ίδιο αεροσκάφος πουλήθηκε έναντι 1,2 εκατομμύρια δολάρια (link) .Το αυστριακό αεροσκάφος DA-62 MPP ενσωματώνει δύο κινητήρες AE33, ίδιους με αυτούς που θα έχουν και τα δικά μας αεροσκάφη.
Ας δεχτούμε ότι ο εξοπλισμός των ελληνικών DA-62 MPP είναι πιο «πλούσιος». Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις που έγιναν, τα αεροσκάφη θα είναι εξοπλισμένα με Κάμερα Trakka TC-375 EO/IR, σύστημα εντοπισμού κινητών τηλεφώνων, σύστημα διαχείρισης αποστολών και άλλα συστήματα.
Ακόμη κι αν η τιμή του κάθε αεροσκάφους ανεβαίνει στα 2,2 εκατομμύρια -τόσο έχουν πουληθεί σε άλλες χώρες (link) – το συνολικό κόστος της προμήθειας μετά βίας προσεγγίζει τα 7 εκατομμύρια ευρώ! Μέχρι τα 23.336.000 ευρώ η απόσταση είναι τεράστια και όπως φαίνεται δεν μπορεί να καλυφθεί μόνο με τη δικαιολογία των «πακέτων συντήρησης» των αεροσκαφών. Στον τομέα της συντήρησης, υπάρχει το δεύτερο μεγάλο θέμα.
Διαβάζοντας ξανά πιο προσεκτικά την διακήρυξη, διαπιστώνεται ότι ανάδοχος της προμήθειας είναι μια κατασκευαστική εταιρεία, η ΑΤΕΣΕ. Η εταιρεία δεν έχει απολύτως καμία σχέση με εναέρια μέσα. Ούτε κατασκευάζει, ούτε συντηρεί. Αυτό προκαλεί ερωτήματα για την απρόσκοπτη λειτουργία των αεροσκαφών σε βάθος χρόνου.
Συμβατικά η υποστήριξη του αεροσκάφους μέσω συμφωνίας υποστήριξης (FOS) προβλέπεται για 5,5 χρόνια. Μετά ζητείται από την ΑΤΕΣΕ και όχι από τον κατασκευαστή να υποστηρίζει τα αεροσκάφη για 15 χρόνια, μετά το πέρας της FOS (ΑΡ 1.4 του σχεδίου σύμβασης). Πώς μπορεί να δεσμευτεί γι αυτό όταν δεν ζητείται η δέσμευση του κατασκευαστή;
Από την ΑΤΕΣΕ ζητείται επίσης να υποστηρίζει εφ΄όρου ζωής των αεροσκαφών, την ενημέρωση όλων των εγχειριδίων του αεροσκάφους (ΠΑΡ Ι ΑΡ 10.3 της διακήρυξης). Πως θα το πετύχει αυτό χωρίς τη δέσμευση του κατασκευαστή, είναι ένα ερώτημα.
Επίσης δεν υπάρχει καμιά πρόβλεψη και άρα δέσμευση του ανάδοχου να υπογράψει και υπό ποιους όρους, νέα συμφωνία υποστήριξης (FOS) των αεροσκαφών πριν από την λήξη της αρχικής. Εντύπωση προκαλεί στην διακήρυξη (ΑΡ 2.2.8.1), ότι παρ όλο που ο κατασκευαστής θα υλοποιήσει πάνω από το 90% του συμβατικού αντικειμένου, σε ό,τι αφορά στην τεχνική και επαγγελματική ικανότητα δεν είναι υπεύθυνος από κοινού με την ΑΤΕΣΕ για την εκτέλεση της σύμβασης, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με την οικονομική και επαγγελματική ικανότητα όπου είναι συνυπεύθυνος με την ΑΤΕΣΕ
Στην διακήρυξη καθορίζεται με σαφήνεια ότι ο κατασκευαστής του αεροσκάφους πρέπει να διαθέτει πιστοποιητικά ISO 9001 & ISO 14001 (Β5 σελ. 37 της διακήρυξης) . Σε σχετικό ερώτημα που τέθηκε πριν από την κατάθεση προσφορών από υποψήφιο ανάδοχο, το ΤΑΙΠΕΔ άλλαξε την απαίτηση δηλώνοντας ότι μόνο ο ανάδοχος (ΑΤΕΣΕ) πρέπει να έχει αυτά τα πιστοποιητικά, απαλλάσσοντας τον κατασκευαστή απ αυτήν την υποχρέωση. Προφανώς δεν τα διέθετε και επομένως θα αποκλειόταν από τον διαγωνισμό. Αξιοσημείωτο είναι επίσης ότι δεν τροποποιήθηκε η διακήρυξη σε αυτό το σημείο και παραμένει η απαίτηση.
Στις απαιτήσεις των επιδόσεων καθορίζεται από την προδιαγραφή, εμβέλεια τουλάχιστον 900 ναυτικών μιλίων. Στην προδιαγραφή όμως του αεροσκάφους που είναι αναρτημένη στην ιστοσελίδα του κατασκευαστή, δηλώνεται εμβέλεια 734 ναυτικών μιλίων υπό συγκεκριμένες συνθήκες και η προδιαγραφή επιτυγχάνεται μόνο με πρόσθετη δεξαμενή καυσίμου. Έχει συμπεριληφθεί αυτή στο πακέτο πώλησης ή το αεροσκάφος χωρίς αυτήν δεν κάλυπτε την απαίτηση και έπρεπε να απορριφθεί; (ΠΑΡ Ι ΑΡ 8.2)
Σε ότι αφορά στις εγγυήσεις καλής λειτουργίας, περίεργο είναι ότι δεν καθορίζονται από ελληνικής πλευράς οι ελάχιστες απαιτήσεις ωρών και χρόνου και απλά ζητείται ό,τι δίνει ο κατασκευαστής ΠΑΡ Ι ΑΡ 13.1). Το συνηθισμένο σ’ αυτές τις διακηρύξεις είναι να καθορίζεται ένα ελάχιστο αποδεκτό όριο και να βαθμολογείται θετικά ό,τι παραπάνω προσφέρεται.
Τηρήθηκαν από τον ανάδοχο οι προδιαγραφές της διακήρυξης; Στην ενημέρωση του υπουργού Κλιματικής Κρίσης Βασίλη Κικίλια, για το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ (συνημμένο σελ. 28), αναφέρεται ότι το αεροσκάφος πρέπει να φέρει κινητήρες turboprop. Όμως το αεροσκάφος DA62 MPP που επιλέξαμε να αγοράσουμε, φέρει εμβολοφόρους κινητήρες turbocharged που ως γνωστόν καμιά σχέση δεν έχουν από πλευράς τεχνολογίας με τους turboprop. Άλλαξε η προδιαγραφή και με ποια αιτιολογία;
Υπάρχουν όμως και άλλα ερωτήματα:
Πόσες εταιρείες συμμετείχαν στο διαγωνισμό; Αν ήταν μόνο μία, εύλογα κανείς μπορεί να θεωρήσει ότι οι προδιαγραφές ήταν φωτογραφικές.
- Μετείχαν στη σύνταξη των προδιαγραφών, στην αξιολόγηση των προσφορών και στην διαπραγμάτευση για την σύμβαση, εκπρόσωποι της Πολεμικής Αεροπορίας, η οποία θα κληθεί να λειτουργήσει και να υποστηρίξει το σύστημα;
- Γιατί δεν έχει δημοσιοποιηθεί η σύμβαση για να διαπιστώσουμε τι γίνεται με τις τιμές, τους ελέγχους παραλαβής, το πακέτο υποστήριξης τόσο το αρχικό όσο και οι δεσμεύσεις για την εν συνεχεία υποστήριξη (FOS) του συστήματος;
- Η ΠΑ θα κληθεί να λειτουργήσει ένα νέο σύστημα το οποίο δεν διαθέτει στο οπλοστάσιό της και θα πρέπει να έχουν εξασφαλιστεί από την αρχική σύμβαση οι προϋποθέσεις απρόσκοπτης υποστήριξής του, ώστε να μην δούμε να επιλαμβάνονται τα γνωστά προβλήματα διαθεσιμότητας από τα οποία ως γνωστόν υποφέρουν οι Ε.Δ.
Οι Data Journalists απευθύνθηκαν στο γραφείο του υπουργού Κλιματικής Κρίσης, Βασίλη Κικίλια και έθεσαν τα εξής ερωτήματα:
- Ποιο είναι το ύψος της σύμβασης που υπογράφτηκε; Γνωρίζουμε μόνο το ύψος του προϋπολογισμού της προμήθειας που ανέρχεται σε 23.336.000 ευρώ.
- Ποιο είναι το κόστος για κάθε ένα από τα τρία αεροσκάφη DA62 MPP και τι περιλαμβάνει;
- Πόσες εταιρείες συμμετείχαν στον διαγωνισμό;
- Γιατί η προσφορά και η σύμβαση που τελικά υπογράφτηκε ήταν με μια ελληνική τεχνική και εμπορική εταιρία και όχι με τον κατασκευαστή του αεροσκάφους- συστήματος ο οποίος τελικά θα έχει την ευθύνη τόσο για την παραγωγή του όσο και και για την μακρόχρονη υποστήριξη του;
- Τηρήθηκαν από τον ανάδοχο οι προδιαγραφές της διακήρυξης; Στην ενημέρωση του κ. Κικίλια για το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ, αναφέρεται ότι το αεροσκάφος πρέπει να φέρει κινητήρες turboprop. Όμως αυτό που επελέγη φέρει εμβολοφόρους κινητήρες turbocharged. Άλλαξε η προδιαγραφή και με ποια αιτιολογία;
Τα ερωτήματα τέθηκαν στις 4 Σεπτεμβρίου. Μέχρι σήμερα (18 Σεπτεμβρίου) που δημοσιεύθηκε το άρθρο, δεν υπήρξε καμία απάντηση.
