της Αιμιλίας Μιχαηλίδη*
Καθώς προοδευτικά βαθαίνει η οικονομική κρίση που μαστίζει τα τελευταία χρόνια την ελληνική κοινωνία και εντείνεται η επίθεση κυβέρνησης και κεφαλαίου ενάντια στις λαϊκές κατακτήσεις, παρατηρείται μια όλο και μαζικότερη συσπείρωση των πλέον πληττόμενων κοινωνικών στρωμάτων γύρω από νέες κοινωνικές πρακτικές και μορφές οργάνωσης σε μια προσπάθεια συλλογικής και μαχητικής αντιμετώπισης της επίθεσης αυτής.
Τα πολύμορφα τοπικά κινήματα – όπως οι μάχες των κατοίκων ενάντια στους ΧΥΤΑ (π.χ. στην Κερατέα και τη Λευκίμμη) και τις καταστροφικές επενδύσεις (π.χ. σε Σκουριές και Ελληνικό)· τα κινήματα ανυπακοής στη φοροκλοπή – οι πρωτοβουλίες επανασύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος, μη πληρωμής χαρατσιών και διοδίων, μπλοκαρίσματος των πλειστηριασμών· οι δομές κοινωνικής αλληλεγγύης – τα κοινωνικά ιατρεία και φροντιστήρια και οι συλλογικές κουζίνες· και οι μορφές εναλλακτικής αλληλέγγυας οικονομίας – τα δίκτυα χωρίς μεσάζοντες, οι συνεταιρισμοί παραγωγών και άλλα συνεργατικά εγχειρήματα, αποτελούν τέτοια παραδείγματα.
Ανάλογες δομές που έχουν αγκαλιαστεί από μεγάλο κομμάτι της τοπικής κοινωνίας έχουν συγκροτηθεί και στο νομό μας. Ενδεικτικά αναφέρουμε το Εθελοντικό Ιατρείο Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ρεθύμνου, που προσφέρει εδώ και 5 χρόνια ιατροφαρμακευτική περίθαλψη σε ανασφάλιστους, ντόπιους και μετανάστες, που είναι αποκλεισμένοι από το δημόσιο σύστημα υγείας· το Παγκρήτιο Δίκτυο Αγώνα κατά των Βιομηχανικών ΑΠΕ, που μάχεται να προφυλάξει τα βουνά της Κρήτης από την επέλαση των ανεμογεννητριών και τις καταστροφικές για το οικοσύστημα επιπτώσεις τους· το Δίκτυο Αλληλεγγύης Ρεθύμνου Χωρίς Μεσάζοντες, που σπάζοντας τις εξαρτήσεις από τους μεσάζοντες και τις πολυεθνικές προμηθεύει εκατοντάδες οικογένειες του νομού με ποιοτικά τρόφιμα απευθείας από τους παραγωγούς.
Αυτές οι μορφές έκφρασης του λαϊκού κινήματος αποτελούν μια από τις βασικές πτυχές του κινήματος αντίστασης, αντεπίθεσης και δημιουργίας αντιπαραδειγμάτων μιας άλλης κοινωνικής οργάνωσης, που όσο «πρωτότυπες» και αν φαντάζουν δεν αποτελούν κάτι νέο. Το ελληνικό εργατικό και λαϊκό κίνημα έχει να επιδείξει πληθώρα ανάλογων πρακτικών, τόσο στην περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης στις αρχές του ’30 όσο και κατά την περίοδο της Κατοχής.
Η αλληλεγγύη όμως που καλλιεργείται και ενυπάρχει στις δομές που περιγράφηκαν έχει τελείως διαφορετική κατεύθυνση από τη «φιλανθρωπία» που προωθείται μέσα από τους δήμους, την εκκλησία, διάφορες επιχειρήσεις (κανάλια, σουπερμάρκετ) και ΜΚΟ, και είναι εκ διαμέτρου αντίθετη με τη ρατσιστική και εν τέλει μισάνθρωπη «ελεημοσύνη» της Χρυσής Αυγής. Η βασική διαφορά είναι ότι τα εγχειρήματα κοινωνικής αλληλεγγύης οργανώνονται από τον ίδιο τον πληττόμενο κόσμο καταργώντας την έννοια της «ευεργεσίας» που θέλει αυτόν που τη λαμβάνει σκυφτό, αδρανή και αιώνια ευγνώμονα στον ευεργέτη του. Αντίθετα, καλούν τον κόσμο που συσπειρώνεται γύρω τους να συγκρουστεί για την ανατροπή του συστήματος που τον έχει φέρει σε αυτή τη δεινή θέση και να αγωνιστεί για να περάσει ο πλούτος στα χέρια της εργαζόμενης πλειοψηφίας, για μια κοινωνία χωρίς ανισότητες και ταξικούς φραγμούς.
Η πολιτική επικινδυνότητα τέτοιων κινήσεων για το ίδιο το σύστημα είναι προφανής, γι’αυτό και υπάρχει μια διαρκής προσπάθεια καταστολής της δράσης τους (βλ. επιθέσεις σε κοινωνικά ιατρεία, παρεμπόδιση διανομών δικτύων χωρίς μεσάζοντες κ.α.). Για τον ίδιο λόγο όμως και εμείς οφείλουμε να τις υπερασπιστούμε ενεργά απέναντι σε ανάλογες επιθέσεις. Γιατί τέτοια εγχειρήματα αλληλεγγύης έχει ανάγκη ο λαός: Εγχειρήματα που αποτελούν έκφραση της λαϊκής αυτοοργάνωσης και στόχο έχουν να φυτέψουν το σπόρο της αμφισβήτησης και της ανατροπής της υπάρχουσας κατάστασης, αποτελώντας παράλληλα το πρόπλασμα μιας νέας κοινωνικής οργάνωσης.
*υποψήφια περιφερειακή σύμβουλος Ρεθύμνου με το συνδυασμό
Ανυπόταχτη Κρήτη – Αντικαπιταλιστική Αριστερή Παρέμβαση στην Κρήτη.
