Ο Παγκρήτιος Σύνδεσμος Θεολόγων συμμερίζεται τη θλίψη ολόκληρου του ελληνισμού και του χριστιανικού κόσμου, ιδιαιτέρως δε των ορθοδόξων χριστιανών, για την πρόσφατη απόφαση του τουρκικού κράτους να μετατρέψει ξανά τον ιερό ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, στην Κωνσταντινούπολη, από μουσείο (όπως ήταν κατά το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα) σε μουσουλμανικό τέμενος.
Είναι προφανές και έχει ήδη επισημανθεί ότι πρόκειται για μια συμβολική πολιτική κίνηση του τουρκικού καθεστώτος, με στόχο την τόνωση του θρησκευτικού φανατισμού και της επεκτατικής επιθυμίας των μουσουλμανικών λαών (των πλέον υποβαθμισμένων από αυτούς σε μορφωτικό επίπεδο και ποιότητα ζωής), όχι μόνο στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Και είναι ανησυχητικό ότι πρώτος στόχος αυτού του φανατισμού και του επεκτατισμού είναι η πατρίδα μας, ενώ ιδιαίτερα στη μεγαλόνησο Κρήτη, στην οποία ζούμε, αισθανόμαστε έντονη την αρπακτική διάθεση της γείτονος χώρας, που οδεύει ολοταχώς προς την αναβίωση του αρχικού, πολεμικού και επεκτατικού Ισλάμ.
Πιστεύουμε όμως ότι πρέπει να προσέχουμε, για να μην πέσουμε θύματα ενός κατευθυνόμενου, επιπόλαιου συναισθηματισμού, που (για λόγους τηλεθέασης ή πολιτικής εκμετάλλευσης) επικεντρώνεται σε έναν μόνο σύμπτωμα της δραματικής ηθικής και πνευματικής σύγχυσης της εποχής μας, παραβλέποντας τα υπόλοιπα.
Ας μη λησμονούμε ότι ο λαός μας, που σήμερα κατευθύνεται, ώστε να νιώσει αγανάκτηση σχετικά με την Αγία Σοφία, αγνοεί απελπιστικά εκείνη την πολιτισμική και πνευματική παράδοση που δημιούργησε την Αγία Σοφία, δηλαδή την ίδια την δική του πνευματική και πολιτισμική παράδοση, που είχε και έχει στόχο να ενώσει τον άνθρωπο με το Θεό και όχι μόνο την οικοδόμηση μεγαλοπρεπών μνημείων και αριστουργημάτων αρχιτεκτονικής.
Την Αγία Σοφία τη χάσαμε το 1453 (και όχι τον φετινό Ιούλιο), όμως τα ανυπέρβλητα έργα της εκκλησιαστικής υμνογραφίας δεν έπαψαν να ψάλλονται στους ορθοδόξους ναούς όλων των λαών, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, αλλά μέχρι και σήμερα. Οι διδασκαλίες των αγίων Πατέρων της Εκκλησίας δεν χάθηκαν από τα βιβλία. Στις πόλεις, τα χωριά και τις ιερές μονές μας δεν έπαψαν να ζουν συνεπείς χριστιανοί, φλεγόμενοι από ταπεινή πίστη και ανιδιοτελή αγάπη, οι οποίοι, μέσα στις αντιξοότητες και τα βάσανα της ζωής, πλησιάζουν τον Θεό εν Χριστώ και γίνονται άγιοι, ακριβώς όμοιοι με τους αγίους που έζησαν κατά τα αρχαία χριστιανικά και τα βυζαντινά χρόνια και για τους οποίους διαβάζαμε κάποτε στα εκκλησιαστικά κείμενα…
Όλα αυτά υπήρξαν και υπάρχουν, διατηρώντας ζωντανά όλα όσα εξέφραζε η Αγία Σοφία, όμως σήμερα ποιος τα γνωρίζει; Βυθισμένος στην άγνοια, την παρανόηση και τη συνακόλουθη αδιαφορία, ο λαός μας (κάποτε θα λέγαμε «ο ορθόδοξος χριστιανικός λαός μας») ολοένα και περισσότερο χάνει την ταυτότητα και τις ρίζες του, την ελευθερία, την αξιοπρέπεια και την ελπίδα του, όχι στο έδαφος κάποιας οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά στην υποτιθέμενη ελεύθερη Ελλάδα, στην οποία σήμερα αντικρίζουμε κροκοδείλια δάκρυα για έναν θησαυρό, που εκλάπη από τους προγόνους μας πριν από πέντε αιώνες, σαν να τον χάσαμε σήμερα.
Λησμονούμε επίσης ότι ο ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας (αφιερωμένος στον Ιησού Χριστό, τον Υιό του Θεού, που χαρακτηρίζεται «Σοφία και Λόγος του Θεού» στην Αγία Γραφή και στη διδασκαλία της Εκκλησίας μας), δεν είναι μουσείο, δηλαδή νεκρό κειμήλιο κάποιου χαμένου πολιτισμού, ούτε κάποιο πανθρησκειακό μνημείο της σύγχρονης συγκρητιστικής «πνευματικότητας» βουδιστικού και ινδουιστικού τύπου, που καλλιεργείται πανταχόθεν, αλλά η μεγάλη εκκλησία των ορθοδόξων χριστιανών, χώρος ζωντανής λατρείας του μόνου και αληθινού Τριαδικού Θεού, και το ορθό αίτημα για την τύχη του θα ήταν να αποδοθεί στον πραγματικό ιδιοκτήτη του, την Ορθόδοξη Εκκλησία και συγκεκριμένα το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, ώστε να ξαναρχίσει να τελείται σ’ αυτόν η θεία λειτουργία, την οποία διέκοψαν βίαια και αιματοκύλησαν τα στίφη των τότε κατακτητών. Αν μάλιστα συνέβαινε κάτι τέτοιο, είμαστε βέβαιοι ότι η ανθρωπότητα θα έβλεπε (για πρώτη φορά μετά από αιώνες) τι σημαίνει στην πραγματικότητα η Αγία Σοφία και θα ένιωθε όπως κάποτε οι από βορράν απεσταλμένοι ενός αρχαίου βασιλιά, που μετέφεραν την Ορθοδοξία στη χώρα τους, διαβεβαιώνοντας ότι «δεν εγνώριζαν αν βρίσκονταν στη γη ή στον ουρανό». Και το ίδιο θα έβλεπε και ο λαός μας, που θα είχε καταγάγει μια νίκη, σε συμβολικό έστω επίπεδο, μετά από αλλεπάλληλες ήττες, που τον έχουν υποβιβάσει σε κατάσταση δυστυχίας και απελπισίας.
Δυστυχώς, όλα αυτά είναι όνειρα θερινής νυκτός (νυκτός του Ιουλίου), όταν και το ίδιο το ελληνικό κράτος, μέσω των αρμοδίων υπηρεσιών του, έχει αφαιρέσει πλήθος ναών από τη δικαιοδοσία της Ορθόδοξη Εκκλησίας, τους έχει τιτλοφορήσει «αρχαιολογικούς χώρους» και παρεμποδίζει την τέλεση της θείας λειτουργίας στο εσωτερικό τους, ενώ συχνά απαιτεί να πληρώνουν εισιτήριο οι προσκυνητές για να εισέλθουν σε αυτούς. Τους έχει μετατρέψει δηλαδή από ζωντανούς (όπως ήταν επί σειρά αιώνων και μέχρι πρόσφατα) σε νεκρούς.
Ας οπλιστούμε λοιπόν με την πνευματική πανοπλία και ας αναλάβουμε τα συμβολικά όπλα της δικαιοσύνης, της πίστης και της αγάπης (που αναφέρονται στην Καινή Διαθήκη, π.χ. Προς Εφεσίους 6, 10-20), ας συνασπιστούμε στις εκκλησίες μας, εξομολογούμενοι και κοινωνώντας τα άχραντα μυστήρια, και ας προετοιμαστούμε για την τελική μάχη. Και, αν στα παραπάνω λόγια τα παιδιά μας έχουν άγνωστες λέξεις (π.χ. τι σημαίνει «Καινή Διαθήκη», «Προς Εφεσίους» ή «άχραντα μυστήρια»), ας φροντίσουμε να τους εξηγήσουμε. Έτσι, για κάθε μία Αγία Σοφία που μας αφαιρεί ο ισλαμιστικός φονταμενταλισμός, θα ορθώνουμε μια αντίστοιχη στην καρδιά μας και στην καρδιά των παιδιών μας. Και αυτή δεν θα κινδυνεύει να γίνει ποτέ μουσείο, αλλά θα παραμένει αγία τράπεζα του Αθανάτου Θεού, όσο πάλλουν οι καρδιές, πάνω στις οποίες θα είναι θεμελιωμένη. Αμήν.
ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΘΕΟΛΟΓΩΝ
