Γιατί ο αρχαίος θησαυρός επικρατεί της “λευκής βασίλισσας” που έχει καταφέρει να κατακτήσει την αγορά, όχι όμως και να εκτοπίσει το μέλι από την διατροφική αλυσίδα.
Το μέλι θεωρείται, και όχι άδικα, ένας από τους θησαυρούς της φύσης για τον άνθρωπο. Τα ευεργετικά συστατικά του ήταν γνωστά από την αρχαιότητα, με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα από τα βασικά στοιχεία της διατροφής των αρχαίων Ελλήνων.
Συγκεκριμένα, το θεωρούσαν αντιγηραντικό και σε ιστορικές αναφορές γίνεται γνωστό ότι είχαν τοποθετήσει μέλι μέσα στον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου προκειμένου να διατηρηθεί το σώμα του.
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως οι Θεοί του Ολύμπου τρέφονταν με μέλι (Νέκταρ των Θεών). Από τον Όμηρο μέχρι τον Ιπποκράτη, τον Διοσκουρίδη τον πατέρα της φαρμακευτικής, και από τον Πυθαγόρα μέχρι τον Αριστοτέλη το μέλι αναφέρεται ως υψηλής αξίας τροφή με ιδιότητες που βοηθούν στην καλή υγεία του οργανισμού.
Μάλιστα, το μέλι χρησιμοποιούνταν και ως θεραπευτική ουσία, καθώς πιστεύονταν πως έχει αντισηπτικές ιδιότητες.
Η μεγάλη περιεκτικότητα του μελιού σε σάκχαρο έχει σαν αποτέλεσμα να μην είναι σε θέση να αναπτυχθούν μέσα σε αυτό διάφοροι μικροοργανισμοί. Όμως οι χαμηλές θερμοκρασίες παρασκευής του μελιού δεν είναι αρκετές για να καταστρέψουν πλήρως το μικρόβιο Clostridium botulinum.
Στην Αίγυπτο μετά από ανασκαφές που έγιναν τα τελευταία χρόνια, βρέθηκαν πάπυροι 3.500 χρόνων π.χ. που αναφέρουν το μέλι ως θεραπευτικό μέσο για δεκάδες παθήσεις. Οι Αιγύπτιοι πρόσφεραν στους θεούς τους κηρήθρες με μέλι ως πολύτιμο δώρο αφοσίωσης και εξευμενισμού. Το μέλι, όπως και η ζάχαρη, έχουν συντροφεύσει τον άνθρωπο στο ταξίδι στον χρόνο.
Σήμερα, το μέλι συνεχίζει να έχει εξέχουσα διατροφική αξία και αποτελεί τον μεγαλύτερο ανταγωνιστή της ζάχαρης.
Σε αντίθεση με το μέλι η ζάχαρη αποφεύγεται από αυτούς που εντάσσονται σε κάποιο πρόγραμμα αδυνατίσματος, καθώς & από τους διαβητικούς. Το μέλι είναι μια φυσική γλυκαντική τροφή που θα μπορούσε να υποκαθιστά την ζάχαρη, με λιγότερες αρνητικές επιπτώσεις.
Γιατί το μέλι μεγαλύτερη θρεπτική αξία από την ζάχαρη;
Το είδος του μελιού που απολαμβάνουμε μπορεί να διαφέρει τόσο από το λουλούδι που μάζεψε η μέλισσα το νέκταρ (θυμαριού, πεύκου, ελάτου ), όσο και από τον τρόπο που αποχωρίζεται από την κερήθρα ( με φυγοκέντρηση, με πίεση κ.α.).
Ωστόσο, μια διατροφική ανάλυση θέλει το μέλι να εμπεριέχει 34% γλυκόζη, 41% φρουκτόζη, 2.4% σουκρόζη και 18.3% νερό.
Συγκεκριμένα, το μέλι εμπεριέχει τις βιταμίνες, τις πρωτεΐνες και τα ιχνοστοιχεία που λείπουν από τη ζάχαρη.
Μέλι ή ζάχαρη λοιπόν;
Το ερώτημα παραμένει αναπάντητο τόσο για τους τους διατροφολόγους όσο και για τους επιστήμονες.
Το μέλι, σ΄αντίθεση με τη ζάχαρη, εξαιτίας της συμπυκνωμένης του μορφής έχει μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε θερμίδες. Το μέλι έχει 21 θερμίδες (το κουταλάκι), σε σύγκριση με 16 θερμίδες που έχει η ραφιναρισμένη λευκή ζάχαρη και είναι ελαφρώς γλυκύτερο από τη ζάχαρη, που σημαίνει ότι πρέπει να τρώμε μικρότερες ποσότητες. Επίσης περιέχει μικρές ποσότητες βιταμινών, συμπεριλαμβανομένης της βιταμίνης C και του φυλλικού οξέως, και ανόργανα συστατικά όπως το μαγνήσιο, ενώ η λευκή ζάχαρη σχεδόν στερείται θρεπτικών ουσιών.
Τόσο η επιτραπέζια ζάχαρη, όσο και το μέλι, αυξάνουν το σάκχαρο στο αίμα, γεγονός που είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τους διαβητικούς. Το μέλι διασπάται στον οργανισμό λίγο πιο αργά από τη ζάχαρη, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να κάνει μια πρακτική διαφορά.
Έτσι, λοιπόν, σ’ έναν άνθρωπο που αντιμετωπίζει προβλήματα με το βάρος του η καθημερινή κατανάλωση μελιού μπορεί να επιβαρύνει την κατάσταση.
Αυτό γιατί η κατανάλωση του στο καθημερινό διαιτολόγιο αυξάνει τις ολικές προσλαμβανόμενες θερμίδες.
Φυσικά, η αντιπαράθεση με την ζάχαρη δεν σταματά στην πρόσληψη θερμίδων, καθώς ένα εξίσου αμφιλεγόμενο ζήτημα που διχάζει το χώρο της διατροφής είναι αν μπορεί ένας διαβητικός να χρησιμοποιεί συχνότερα το μέλι. Γνωρίζουμε πως το κύριο χαρακτηριστικό του μελιού είναι η μεγάλη περιεκτικότητα σε φρουκτόζη.
Η φρουκτόζη μεταβολίζεται και περνά στα κύτταρα με μια διαδικασία που δεν είναι απαραίτητη η ινσουλίνη. Εύλογα οδηγείται κάποιος στο συμπέρασμα πως αποτελεί ιδανική γλυκαντική ουσία για τους διαβητικούς. Όμως για την τελική μας σύσταση θα πρέπει να συνεκτιμήσουμε και την περιεκτικότητά της σε γλυκόζη.
Επομένως, η αυξημένη συγκέντρωση του μελιού σε γλυκόζη το καθιστά ελεγχόμενο τρόφιμο για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη.
Ωστόσο, ένα από τα σημαντικά οφέλη του μελιού είναι τα αντιοξειδωτικά του, δηλαδή τα θρεπτικά συστατικά που οι επιστήμονες πιστεύουν ότι μπορεί να επιβραδύνουν την κυτταρική βλάβη που προκαλείται από τα ασταθή μόρια ή άτομα που ονομάζονται ελεύθερες ρίζες. Το μέλι έχει μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από τη ραφιναρισμένη λευκή ζάχαρη, η οποία έχει σχεδόν μηδενική δράση, αλλά μικρότερη από τη μελάσα, η οποία έχει τη μεγαλύτερη αντιοξειδωτική δράση από όλα τα γλυκαντικά που δοκιμάστηκαν σε σχετική έρευνα. Επιπλέον, το μέλι έχει πολύ λιγότερα αντιοξειδωτικά ανά μερίδα, από άλλες, πλούσιες σε αντιοξειδωτικά τροφές, όπως το κόκκινο κρασί, τα καρύδια και τα μούρα
Συμπέρασμα
Μπορεί και οι δυο τροφές να επιβαρύνουν την υγεία μας, ωστόσο, σε μια πιο ισορροπημένη και φυσική διατροφή οι ειδήμονες συνιστούν το αρχαίο μέλι. Αυτό γιατί, παρόλο που ο οργανισμός θα επιβαρυνθεί με γλυκαντικές ουσίες τις οποίες δεν χρειάζεται, απαραίτητα, το μέλι είναι συνδεδεμένο άρρηκτα με τη φύση και έχει να προσφέρει στον οργανισμό κάτι περισσότερο από θερμίδες, πράγμα που δεν ισχύει για τη “λευκή” βασίλισσα.
ΤΟ μέλι σαφώς υπερτερεί διατροφικά της ζάχαρης, ακόμα και της καστανής ή μαύρης ζάχαρης που έκαναν την εμφάνιση τους δυναμικά τα τελευταία χρόνια αλλά στην ουσία δεν έχουν ιδιαίτερη διαφορά στα συστατικά τους.
της Εύης Κιόρρι
*Με την πολύτιμη συμβολή της Γεωργίας Καπώλη, Κλινικής Διαιτολόγου – Διατροφολόγου, MSc. Μέλος Επιστημονικής Ομάδας ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Αντιπρόεδρος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας www.apisxnansis.gr & www.logodiatrofis.gr.
